تحلیل شبکه سکونتگاهی با تأکید بر جریان‌های جمعیتی در شهرستان فیروزکوه

روابط بین سکونتگاه‌های روستایی و شهری در شهرستان فیروزکوه به واسطه جریان‌های جمعیتی تحقق می‌یابد. این روابط در سطح محلی و ناحیه‌ای به ایجاد شبکة ساختاری و شکل‌دهی الگوی شبکه سکونتگاهی منجر شده است. حال، ویژگی‌های الگوی این شبکه سکونتگاهی پرسش و مسئله اصلی این تحقیق است. داده‌های تحقیق منتج از 25 روستای نمونه و 436 خانوار نمونه عملیاتی شهرستان فیروزکوه است که براساس فرمول کوکران و با در نظر گرفتن فاصلة دوری و نزدیکی روستاها نسبت به شهر فیروزکوه انتخاب شدند. اندازه شبکه، تراکم شبکه و درجه (درونی و بیرونی) شبکه، شدت جریان یا درجه درونی جامعه کل هر روستا مهم‌ترین معیارهای شبکه و انواع مرکزیت‌ها، معیارهای تسلط شبکه سکونتگاهی را نشان می‌دهند. براساس یافته‌های تحقیق، شهر تهران با احراز مرکزیت درجه‌ای، بردار ویژه و بینابینی به‌عنوان سکونتگاه اصلی در ساختار شبکه‌ای شهرستان فیروزکوه شناخته شد. همچنین مهدی‌شهر، کرکبنه، محمود‌آباد، نجفدر و فریدون‌کنار با احراز مرکزیت دوری، به مثابة ضعیف‌ترین سکونتگاه در شبکه شناسایی شدند. براساس نتایج تحقیق، الگوی کلی حاکم بر شبکه سکونتگاهی شهرستان فیروزکوه الگویی فصلی و منظم و چرخه‌ای از جریان‌های جمعیتی است که در قالب الگوهای شبکه‌ای تابستانه و زمستانه در سطح محلی و منطقه‌ای مطرح است. این الگو هم‌سو با مشخصات نظریه‌های قطب رشد است و با الگوی نظریات شبکه‌ای فاصله دارد. چندسویه بودن و جهت‌دار بودن پیوند سکونتگاه روستایی و شهری نیز از ویژگی‌های شبکه سکونتگاهی ناحیه مورد مطالعه است.