تحلیل روش های زمین آماری در پایش مکانی وضعیت شوری و سدیمی خاک های تحت آبیاری با پساب تصفیه شده شهری

عدم مدیریت صحیح در استفاده از منابع طبیعی همچون خاک می­تواند باعث تخریب خصوصیات کیفی آن و متعاقباً کاهش حاصلخیزی خاک شود. این مسئله، لزوم پایش مکانی این خواص در راستای ارائه راهکارهای مطلوب مدیریتی جهت حفظ حاصلخیزی آن را نشان می­دهد. به همین منظور، در این پژوهش، به پایش مکانی خصوصیات کیفی خاک در لایه سطحی در اراضی آبیاری شده با پساب شهری با قدمتی طولانی بر اساس روش­های زمین­آماری و ارزیابی آن بر اساس محدوده استاندارد جهانی پرداخته شد. بدین منظور خصوصیات کیفی خاک شامل نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم تبادلی (ESP)، هدایت الکتریکی (EC) و واکنش خاک (pH) از منطقه­ای با وسعت 190 هکتار و در پیکسل­هایی با ابعاد 150 در 150 متر برداشت شد و امکان تهیه نقشه­های رستری با روش­های میانگین متحرک وزنی (WMA)­، کریجینگ و کوکریجینگ فراهم گردید. نتایج نشان داد روش کریجینگ برای پارامتر ESP و روش WMA برای سایر پارامترها، کمترین خطای تخمین بر اساس معیارهای ارزیابی را به همراه داشت. همچنین استفاده از متغیر کمکی تأثیر مثبتی در افزایش شعاع تأثیر و افزایش دقت درون­یابی نداشت. مقایسه نقشه­های رستری تهیه‌شده بر اساس روش­های منتخب با حدود استاندارد اداره  شوری ایالات‌متحده آمریکا نشان داد، مصرف بدون مدیریت منابع آب نامتعارف در این منطقه باعث شور شدن بیش از 97 درصد از کل منطقه شده است. همچنین خطر وجود سدیم در بیش از 94 درصد از کل منطقه  مشکلات خاک­های منطقه را دوچندان کرده است. این امر می­تواند با تخریب ساختمان خاک، خسارات جبران­ناپذیری را در شرایط بحران شدید آب به همراه داشته باشد. لذا کشاورزی پایدار و امنیت غذایی در منطقه مطالعاتی مستلزم ارائه راهکارهای مدیریتی جهت اصلاح خاک همچون آبشویی در فصل غیر کشت و یا آبیاری ترکیبی با آب سالم در جهت حفظ منافع اقتصادی و محیط‌زیست طبیعی است.