تحلیل دیدگاه‌های برنامه‌ریزی و پیشرفت پایدار فضایی با تأکید بر تقویت شهر‌های کوچک

تحلیل و تبیین دیدگاه‌های برنامه‌ریزی فضایی ضرورتی است که در کشور‌های درحال‌توسعه، به‌ویژه ایران، کمتر به آن توجه شده است؛ به این معنا که رشد سریع شهرها و ناهمگونی گسترۀ وسیعی از فضا‌های جغرافیایی این جوامع، با تعادل بنیادین در اکثر شهرها، به‌ویژه در شهر‌های بزرگ و کلان‌شهرها، همراه نبوده است. بررسی وضع موجود برنامه‌ریزان را ناگزیر کرده است که به برنامه‌ریزی و آمایش در مقیاس‌های خرد و در قالب شهر‌های کوچک توجه کنند؛ زیرا در این صورت است که می‌توان با استفاده از منابع محلی به توسعۀ پایدار فضایی دست یافت. پژوهش حاضر با استفاده از روش‌شناسی توصیفی ـ تحلیلی درصدد نظریه‌پردازی در حوزۀ مطالعات شهر‌های کوچک از منظر پیشرفت پایدار است. این امر علاوه‌براینکه به تکمیل و ارتقای بحث‌های متنوع درمورد نقش‌آفرینی آن‌ها در توسعۀ حوزۀ درون‌شهری و پسکرانۀ روستایی کمک می‌کند، در مطالعات گستردۀ شبکه‌های سکونتگاهی ملی، منطقه‌ای و محلی نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. مطالعه و بررسی نظری و ماهیتیِ این موضوع دایرۀ شناختی و ادراکی مبانی نظری مطالعات شهری را نیز ارتقا می‌دهد. نتایج حاصل از تحلیل و مقایسۀ دیدگاه‌های مطرح‌شده نشان می‌دهد که دیدگاه تقویت و توسعۀ شهر‌های کوچک مبتنی‌بر توسعۀ فضایی پایدار به‌واسطۀ نگاه همه‌جانبه به ساختار داخلی شهر‌های کوچک، نسبت‌به سایر دیدگاه‌ها، مزیت‌های ویژه‌ای دارد و نیز توانایی دارد که با تأکید بر پایداری این شهرها، علاوه‌بر تقویت ساختار درونی آن‌ها، مناسبات و شرایط محلی و منطقه‌ای را نیز بهره‌مند و پایدار سازد.