تحلیل خطر و خسارات زمین‏ لرزه‏‏ ی‏ مناطق روستایی با استفاده از روش‏های AHP‏‏ و GIS مطالعه‏ ی ‏‏موردی: دهستان ابرشیوه‏‏ ی دماوند

وقوع زلزله‏هایی با بزرگی کمتر از 5 در مقیاس ریشتر برای ‏ساختمان‏ها خطری در بر ندارد و حتی ساختمان‏های سست روستایی هم از این نظر کمتر دچار آسیب می‏شوند؛ درحالی‏که زلزله‏هایی با بزرگی 5 تا 6 در مناطق روستایی و با بزرگی 6 تا 7 در مناطق شهری بسیار فاجعه‏‏بار هستند. با توجه به وضعیت خاص کشور ایران از نظر زمین‏ساختی می‏توان ادعا کرد که همه‏ی گسل‏های موجود در کشور زلزله‏زا هستند. به‏‏طوری‏‏که، همه‏ساله شاهد خسارات و تلفات مالی و جانی، به‏خصوص در نواحی روستایی هستیم. بنابراین جامعه‏ی ایرانی را گریزی از این حادثه‏ی طبیعی نیست و باید تمهیدات لازم برای مقاوم‏سازی، شناخت و مدیریت خطر اندیشیده شود. این پژوهش با هدف بررسی میزان خطر و برآورد خسارات ناشی از وقوع زلزله در مناطق روستایی انجام گرفته و نقش عوامل انسانی، زمین‏شناسی و ژئومورفولوژیکی را به عنوان عوامل مؤثر در تخریب و خسارت مورد ارزیابی و تحلیل قرار داده است. جامعه‏ی آماری این پژوهش دهستان ابرشیوه‏ی دماوند در استان تهران است که طبق سرشماری سال1390، 10201 نفر جمعیت و 31 نقطه‏ی سکونتگاهی داشته است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است که با بهره‏مندی از مدل سلسله‏‏مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) تحلیل و کارشناسی شده است. نتایج حاصل از بررسی نشان داد که 6/51 درصد نقاط مسکونی دهستان در فاصله‏ی 5 کیلومتری از گسل‏ها واقع شده‏اند که از شرایط ژئومورفولوژیکی و زمین‏شناسی مناسبی برای وقوع زلزله برخوردار است و در صورت وقوع زلزله حداکثر کشته‏شدگان 1037 نفر در روز و تعداد کشته‏شدگان در شب 1075 نفر در سازه‏های مسکونی و غیرمسکونی خواهد بود. همچنین 657 سازه‏ی مسکونی و غیرمسکونی تخریب می‏شود که احیا و بازسازی آن‏ها هزینه‏ای نزدیک به‏30 میلیارد تومان به اقتصاد کشور تحمیل خواهد کرد.