تحلیل حساسیت مدل مبتنی بر موج سینماتیک KW–GIUH نسبت به روش‌های مختلف برآورد نفوذ و ضرایب زبری

پیش‌بینی صحیح سیلاب همواره یکی از چالش‌­های اساسی محققین و مهندسین بوده و به همین خاطر در طول دهه­‌های اخیر مدل‌های ریاضی متعددی برای این منظور توسعه داده شده است. برای مدل‎‌سازی مناسب سیلاب و رواناب در یک حوضه، تخمین صحیح میزان نفوذ آب در خاک عاملی مهم بشمار می­‌آید. تاکنون مدل‌های ریاضی و تجربی زیادی برای محاسبه میزان نفوذ آب در خاک و بارش خالص (بارش منجربه تولید رواناب) ارائه شده که هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود می­‌باشند. در پژوهش حاضر به‌جای ارزیابی منفرد روش‌های محاسبه نفوذ به ارزیابی چهار روش مختلف برآورد نفوذ یعنی شاخص Ø، هورتون، گرین-امپت و SCS بر عملکرد مدل ژئومورفولوژیکی مبتنی بر موج سینماتیک KW-GIUH پرداخته شده است. همچنین، تحلیل حساسیت عملکرد مدل KW-GIUH نسبت به روش‌های مختلف برآورد نفوذ و ضرایب زبری جریان دامنه­ای و آبراهه­ای از دیگر اهداف این پژوهش می­باشد. نتایج حاصل از ارزیابی هیدروگراف سیلاب شبیه­سازی شده با استفاده از هر روش و داده­‌های مشاهداتی در حوضه کسیلیان، حاکی از عملکرد بالای روش‌­های هورتون و شاخص Ø نسبت به دو روش دیگر دارد. شاخص کارائی نش-ساتکلیف به‌دست آمده از روش‌های هورتون و شاخص Ø به‌ترتیب معادل 94.9 و 90.3 بوده و این در حالیست که برای روش‌های گرین-امپت و SCS مقدار این شاخص به‌ترتیب معادل 77.7 و 76.3 می­‌باشد. تحلیل حساسیت نتایج به‌دست آمده از روش‌های مختلف نفوذ نیز حاکی از آن است که عملکرد مدل KW-GIUH نسبت به روش­های گرین-امپت و شاخص Ø به‌ترتیب بیشترین و کمترین حساسیت را دارا می­باشد. نتایج حاصل از بررسی اثر مقادیر مختلف ضرایب زبری جریان دامنه­ای و آبراهه­ای بر دبی اوج سیلاب نیز نشان می­‌دهد که ضریب زبری دامنه‌­ای تاثیر به مراتب بالاتری از ضریب زبری آبراهه­ای دارد. حداکثر تغییر مقدار دبی اوج به‌دست آمده از مقادیر مختلف ضریب زبری دامنه­‌ای و آبراهه­‌ای به‌ترتیب برابر 64 و 25 درصد می­‌باشد. در یک جمع­‌بندی کلی می­توان چنین نتیجه گرفت که عملکرد مدل KW-GIUH نسبت به روش برآورد نفوذ و ضریب زبری جریان دامنه­ای از حساسیت بالایی برخوردار می­‌باشد و به همین خاطر توصیه می‌­شود، در انتخاب این دو پارامتر به ویژه در حوضه­های فاقد آمار و یا آمار کم دقت کافی به‌عمل آید.