تحلیل جریان رودخانۀ کارون در سه مقیاس روزانه، ماهانه، و فصلی با استفاده از شاخص‌های نظریۀ آشوب

Authors

  • حجت کرمی استادیار، دانشکدة مهندسی عمران، دانشگاه سمنان
  • سعید فرزین استادیار، دانشکدة مهندسی عمران، دانشگاه سمنان
  • فاطمه ادب کارشناس‌ارشد، دانشکدة مهندسی عمران، دانشگاه سمنان
Abstract:

نظریة آشوب ابزاری مناسب برای تحلیل داده‏های دبی جریان رودخانه‏ها درنظر گرفته می‏شود. به دلیل ماهیت دینامیک و غیرخطی جریان رودخانه‏ها، یکی از چالش‏های مهمْ تشخیص رفتار جریان در مقیاس‏های زمانی مختلف است. در تحقیق حاضر، به منظور بررسی آشوب‏پذیری دبی جریان رودخانة کارون در سه مقیاس زمانی روزانه، ماهانه، و فصلی، از آمار 45ساله (1346- 1390) ایستگاه هیدرومتری ملّاثانی استفاده شده است. برای تعیین آشوبناکی جریان، سه روش‏ـ 1. بازسازی فضای فاز؛ 2. بُعد همبستگی؛ 3. بزرگ‏ترین نمای لیاپانوف‏ـ به‏کار رفته است. به منظور برآورد دو پارامتر زمان تأخیر و بُعد محاط، از روش میانگین اطلاعات متقابل و روش نزدیک‏ترین همسایة کاذب استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که در مقیاس ماهانه، به دلیل بُعد همبستگی غیرصحیح (704/2)، دبی جریان رودخانه آشوبناک و پیش‏بینی‏شدنی است. مقادیر بزرگ‏ترین نمای لیاپانوف برای مقیاس‏های روزانه، ماهانه، و فصلی به‏ترتیب 0017/0، 0093/0، و 0334/0 به‏دست آمده است. مثبت‏بودن این مقادیر نیز نشان‏دهندة آشوب و حساسیت نسبت به شرایط اولیة سیستم است. در مقیاس‏های روزانه و فصلی، روند تغییرات بُعد همبستگی در برابر بُعد محاط نشان داد که رفتار جریان تصادفی است و بنابراین جریان رودخانه پیش‏بینی‏نشدنی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل دقت معادله‌های برآورد تبخیر- تعرق مرجع در مقیاس روزانه، ماهانه و فصلی در یک منطقه مرطوب

مدیریت صحیح آب در مزارع کشاورزی، تا حد زیادی به برآورد مناسب تبخیر- تعرق به­عنوان جزیی اساسی از چرخه هیدرولوژیکی، بستگی دارد. اگرچه روش فایو- پنمن- مانتیث توانایی تخمین تبخیر- تعرق مرجع را با دقت مناسب دارد، ولی به­دلیل پیچیدگی بیشتر آن، استفاده از روش­های ساده­تر در فرایندهای برنامه­ریزی و مدل­سازی اولویت دارد. در مطالعه حاضر، با استفاده از داده­های هواشناسی ایستگاه دشت­ناز ساری، قابلیت 14 روش...

full text

بررسی روند تغییرات دمای سالانه، فصلی و ماهانه حوضه کارون بزرگ با استفاده از روش TFPW-MK

دما از پارامترهای کلیدی موثر بر اقلیم به شمار رفته و تغییرات آن می‌تواند ساختار آب و هوای منطقه‌‌ای را دگرگون سازد. نظر به تاثیرات مستقیم دمای محیطی بر منابع آب، بررسی روند دما در مقیاس‌های مختلف زمانی و مکانی می‌تواند بخش بزرگی از تحقیقات اقلیم‌‌شناسی و مدیریت منابع آب را به خود اختصاص دهد. در این تحقیق روند تغییرات میانگین دمای ایستگاه‌‌‌های هواشناسی حوضه آبریز کارون (38 ایستگاه) در سه مقیاس ...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

پیش بینی دبی روزانه جریان باراندوزچای با استفاده از تئوری آشوب

بررسی رفتار جریان رودخانه یکی از موارد اساسی در طراحی، بهره برداری و مطالعات مربوط به مهندسی آب است. از این رو بکارگیری روش های نوین همچون نظریه آشوب در هیدرولوژی و منابع آب به دلیل نوآوری و قابلیت های آن، اخیراً توجه زیادی را به خود جلب کرده است. یکی از کاربردهای نظریه آشوب، تعیین خصوصیات کمی و آنالیز سری های زمانی هیدرولوژیکی همچون جریان رودخانه است. به منظور بازسازی فضای حالت، زمان تاخیر از ر...

full text

تحلیل و پیش‌بینی جریان رودخانه کشکان با استفاده از نظریه آشوب

در این پژوهش از دیدگاه نظریه آشوب، سری زمانی آبدهی روزانه رودخانه کشکان تحلیل شده است. قبل از انجام تحلیل مبتنی بر نظریه آشوب، میزان داده‌های نوفه‌ای سری زمانی با استفاده از روش‌های تخمین هسته گوسی و تبدیل موجک مورد بررسی قرار گرفت. همچنین رفتار آماری سری زمانی با توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی ارزیابی شد. سپس در بازسازی فضای فاز این سیستم به روش تأخیرها، از روش‌های میانگین اطلاعات متقابل و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 50  issue 3

pages  443- 457

publication date 2018-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023