تحلیل اثر هندسه دیوار سایه انداز در شکل گیری یخچال های جنوب شرقی ایران؛ بررسی موردی: استان کرمان

عناصر معماری همواره در جهت آسایش انسان طراحی می‌شده‌اند. یکی از این عناصر یخچال‌ها هستند که در آنها برای فصل‌های گرم سال یخ تهیه می‌شده است. هندسه از عوامل تأثیرگذار در طراحی عناصر معماری است. با شناخت فرم‌های گوناگون اجزای یخچال‌های هر منطقه ازجمله استان کرمان و گونه‌بندی آنها، توانمندی معماران در آشنایی با رموز هندسی به‌کاررفته در آنها آشکار خواهد شد. هندسه به‌طور مستقیم در شکل و فرم دیوار سایه‌انداز و درنهایت در فرم نهایی یخچال‌های استان کرمان نقش مؤثری دارد. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، تاکنون کمتر پژوهشی را می‌توان یافت که به بررسی ویژگی‌های عناصر یخچال‌های استان کرمان به‌خصوص دیوار سایه‌انداز پرداخته باشد. لذا این پژوهش برای نخستین بار به بررسی فرم و شکل این عناصر می‌پردازد و درصدد شناخت و آشکار ساختن تسلط و دانش معمار ایرانی در نحوۀ ایجاد فرم دیوار سایه‌انداز یخچال‌ها است. روش داده‌اندوزی کتابخانه‌ای-میدانی و روش تحقیق پژوهش تحلیلی-توصیفی است. با بررسی‌های انجام‌شده آشکار شد فرم دیوار سایه‌انداز متأثر از ایستایی، عوامل جغرافیایی و محل قرار گرفتن گنبد در پلان است. چینش گنبد و دیوار سایه‌انداز بر اساس زاویه تابش خورشید منطقه صورت گرفته است که این چینش خود بر محل قرارگیری ورودی‌ها اثرگذار است. نوع اتصال دیوار سایه‌انداز به گنبد با توجه به محل قرارگیری اجزای فرعی در پلان یخچال‌ها متفاوت بوده است. به‌طورکلی می‌توان گفت هندسه بر شکل‌گیری فرم کالبد یخچال‌ها تأثیرگذار است.