تحلیلی فرانظری از نسبت بعد تبیینی و هنجاری در نظریۀ سیاسی

author

  • فرامرز تقی لو استادیار گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
Abstract:

در یک قرائت عام یا موسع از نظریۀ سیاسی که کانون آن شامل دیدگاه‌های مختلف دربارۀ سیاست و امر سیاسی است، دو وجه از معرفت (معرفت تبیینی و معرفت هنجاری) به‌صورت همزمان در یک نظریۀ سیاسی، چه اینکه آن نظریه توصیفی-تبیینی باشد یا هنجاری-ارزشی، خودنمایی می‌کند. مسئله این است که رابطۀ عناصر تبیینی و هنجاری در نظریۀ سیاسی چیست؟ چگونه برقرار می‌شود و آیا از همدیگر تفکیک‌پذیر است؟ ابعاد تبیینی و هنجاری در نظریۀ سیاسی به‌صورت مختلف و گریزناپذیری با همدیگر مرتبط‌اند، چنانکه این درهم‌تنیدگی، مرزهای نظریۀ سیاسی با ایدئولوژی سیاسی را مبهم ساخته و منازعه بر سر جهان‌شمولی در نظریۀ سیاسی را موجب شده است. تحلیل فرانظری معطوف به بررسی این مسئله در نظریۀ سیاسی به شیوه‌ای تأملی است. یکی از مسائل مهم فرانظری معاصر در نظریۀ سیاسی چگونگی جمع میان هدف سنتی سیاست به‌مثابۀ هدفی هنجاری ناظر بر ضرورت برقراری آرمانشهر با هدف مدرن و پست‌مدرن سیاست به‌مثابۀ هدفی تبیینی یا توصیفی بوده است که صرفاً مدعی بازنمایی واقعیت عینی یا برساخت‌های ذهنی یا زبانی است. از رویکرد سنتی به سیاست در قالب الگوی فلسفۀ سیاسی تا رویکردهای مدرن و پست‌مدرن به سیاست در قالب نظریۀ سیاسی تجربه‌گرا و رفتارگرا از یک سو و نظریه‌های سیاسی هرمنوتیک، پدیدارشناختی، ساختارگرا، پساساختارگرا و پراگماتیست از سوی دیگر، این درهم‌پیچیدگی بعد تبیینی و هنجاری نقش مهمی در مجادلات بر سر اعتبار نظری و عملی در نظریه‌های سیاسی داشته است. مقالۀ حاضر درصدد ارائۀ تحلیلی فرانظری در سطح هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی از مسائل مرتبط با این درهم‌پیچیدگی بعد تبیینی و هنجاری در نظریۀ سیاسی و نتایج ناشی از آن است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

همرنگی استنادی هنجاری و همرنگی استنادی اطلاعاتی: تبیینی متفاوت از مزیت تجمعی استنادها

هدف پژوهش: طبق تحقیقات، انتظار می­رود دریافت استناد در سالهای دوم به بعد بیش از استنادهای دریافتی سال اول انتشار مقاله باشد. متخصصان این پدیده را به گونه­های متفاوت تبیین نموده­اند. هدف این پژوهش ارائه تبیینی متفاوت برای این پدیده بر مبنای عامل همرنگی استنادی است. روش پژوهش: از دو بخش پژوهش، بخش اول به روش پیمایشی و جهت سنجش سطح همرنگی استنادی نمونه پژوهش که نویسندگان حوزه­های علوم اجتماعی و ع...

full text

The effect of cyclosporine on asymmetric antibodies and serum transforming growth factor beta1 in abortion-prone model of mice CBA/J x DBA/2

كچ ي هد فده و هقباس : ي ک ي طقس زورب للع زا اه ي ،ررکم ا لماوع تلاخد ي ژولونوم ي ک ا رد ي ن قم طققس عون ي وراد دقشاب ي س ي روپسولک ي ،ن ح لدم رد طقس شهاک بجوم ي ناو ي CBA/j×DBA/2 م ي تنآ ددرگ ي داب ي اه ي ان و راققتم TGF-β لماوع زا عت مهم يي ن گلماح تشونرس هدننک ي سررب روظنم هب رضاح هعلاطم تسا ي ات ث ي ر اس ي روپسولک ي ن م رب ي از ا ي ن تنآ عون ي داب ي س و اه ي اکوت ي ن TGF...

full text

The Study of Stressful Factors in Clinical Education for Nursing Students Studying in Nursing and Midwifery College in Khorramabad

کچ هدي پ شي مز هني فده و : شزومآ لاب يني شخب ساسا ي شزومآ مهم و راتسرپ ي تسا . و هنوگ ره دوج لکشم ي شزومآ رد لاب يني ، آراک يي هدزاب و ا ني شزومآ زا شخب راچد ار لکشم م ي دنک . فده اب رضاح شهوژپ سررب ي لماوع سرتسا از ي شزومآ لاب يني رد وجشناد ناي راتسرپ ي هدکشناد راتسرپ ي و يامام ي ماـجنا داـبآ مرـخ تسا هتفرگ . شور و داوم راک : رضاح هعلاطم کي هعلاطم صوت يفي عطقم ي تسا . د...

full text

پساآنارشیسم و نظریۀ سیاسی

نظریۀ آنارشیسم با تشویق کنش‌های مستقیم و غیرحکومتی می‌کوشد به مردم آزاد کمک کند تا از سلطۀ سیاسی و استثمار اقتصادی رهایی یابند. طرفداران این نظریه، خواهان شکل‌گیری داوطلبانۀ روابط انسانی‌اند که از نیازهای مردم نشأت گرفته باشد. اینان به نهاد دولت و قدرت دولتی بدبین‌اند و هر گونه مؤسسة مبتنی بر زور و اجبار را عامل تباهی زندگی اخلاقی و اجتماعی انسان قلمداد می‌کنند. با این حال، به‌نظر می‌رسد این بد...

full text

بررسی نظریۀ هنجارمندیِ منطق با تکیه بر انتقاداتِ هارمن و ارائۀ تبیینی از این نظریه

چنانکه اصول اخلاقی افعالِ ما را هنجارگذاری نموده، آنها را به درست(correct)و نادرست(incorrect)تقسیم می‌نمایند، اصول و قوانینِ منطق نیز بر اساسِ نظریۀ هنجارمندیِ منطق (normativity of logic)تفکر و استدلالاتِ معمول در زبانِ روزمره را هنجارگذاری می‌نمایند. صورتبندی‌های گوناگونی از این نظریه در متون فلسفی وجود دارد که محل بحث و منازعاتِ گسترده‌ای در متون فلسفی از چند دهۀ گذشته تا حال حاظر بوده‌اند. در مقاله...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 47  issue 3

pages  571- 592

publication date 2017-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023