تحلیلی بر مفهوم «مکتب» و «پارادایم» و ابتنای روش‌شناسانة آنها از منظر آیت‌الله‌ سید محمدباقر صدر و توماس کوهن

هدف: هدف از نگارش این مقاله، نمایاندن غنای روش‌شناسانة علوم دینی در تطبیق با قالبهای پرسابقه در مکاتب غربی با مطالعة تطبیقی در موضوعات هم‌عرض بود. روش: در این نوشتار با روش توصیفی- تطبیقی، به انگاره‌های موازی در دو مکتب روشی پرداخته شد. یافته‌ها: توجه به روشمندی علم، سابقة دیرینه‌ای در علوم غیر اسلامی دارد. اگرچه در علوم اسلامی به معرفتهای درجه‌دوم پرداخته شده و رئوس ثمانیه نیز از مهم‌ترین ابحاث فلسفة علمی است که در علوم اسلامی مورد توجه واقع شده است، اما بحث از روش به عنوان یک فصل مستقل در نظریه‌پردازی، مورد توجه جدّی اندیشمندان اسلامی نبوده است. شهید آیت‌الله‌ سید محمدباقر صدر، از اندیشمندانی است که در آثار مهم فقه بین رشته‌ای خود، به روش‌شناسی نسبتاً منقّحی اشاره داشته و از آنها استفاده نیز کرده است. نتیجه‌گیری: مفهوم مکتب و روش اکتشاف آن، محوری‌ترین روشی است که شهید صدر در مباحث فقه اقتصاد مطرح کرده و قابل تطبیق با مفهوم «پارادایم» در مباحث روش‌شناسانة توماس کوهن، فیزیکدان آمریکایی است.