تحلیلی از اثر تنزی و اثر ضدتنزی در اقتصاد ایران: رویکرد مبدل موجک گسسته و الگوی خودرگرسیون برداری آستانه ای

تورم از دو طریق بودجه­ی دولت را تحت تأثیر قرار می­دهد. تورم از یک سو قدرت خرید درآمدهای مالیاتی را کاهش می­دهد که به اثر تنزی معروف است. از سوی دیگر، تورم بار ناشی از مخارج دولتی و تعهدات آن را به طور حقیقی کاهش می­دهد که به اثر ضدتانزی شهرت پیدا کرده است. ضمناً، باید متذکر شد که تورم نیز از کسری بودجه­ی دولت تأثیر می­پذیرد. در پژوهش حاضر با به کارگیری مبدل موجک گسسته با حداکثر هم­پوشانی و الگوی خودرگرسیون برداری آستانه­ای اثرات متقابل تورم و کسری بودجه­ی دولت در دو حالت کسری کل و کسری  عملیاتی در اقتصاد ایران طی سال­های 1396:3 – 1369:1 از زوایای جدیدی بررسی شده است. نتایج مبتنی بر مبدل موجک نشان می­دهد در افق­های بیش­تر از 8 سال رابطه­ی علّی میان هر دو نوع کسری بودجه با تورم دو طرفه است. بر اساس نتایج برآورد الگوی خودرگرسیون برداری آستانه­ای، در تورم­های فصلی کم­تر از 28/6%، کسری بودجه­ی کل در رویارویی با تکانه­ی تورم افزایش شدیدی پیدا می­کند. هم­چنین، کسری بودجه­ی عملیاتی قبل و بعد از آستانه واکنش مثبت به تکانه تورم نشان می­دهد. با این توضیح که در نرخ­های تورم فصلی فراتر از 54/2%، شدت واکنش این متغیر بیش­تر خواهد شد. به عبارتی همواره اثری تنزی قوی­تر از اثر ضد تنزی است.