تجزیه و تحلیل رابطه محافظه‏ کاری و اصول‏گرایی در ایران

سؤال اصلی مقاله‏ی فرارو این است که چه نسبتی میان محافظه‏کاری و اصول‏گرایی در ایران معاصر وجود دارد؟ مقالهبا استفاده از تحلیل ثانویه داده‏های "پیمایش جهانی ارزش­ها"(WVS) به‏دست آمده در موج پنجم، این نسبت را در قالب 4 فرضیه آزمون نموده است. در این آزمون ابتدا محافظه‏کاری به سه بعد فرهنگی، اقتصادی و روانشناختی دسته‏بندی شد و سپس ارتباط آن با اصول‏گرایی بررسی گردید. بر اساس یافته‏های مقاله اولاً میان بعد فرهنگی محافظه‏کاری یا همان سنت‏گرایی و اصول‏گرایی در ایران رابطه‏ی مثبت و معنادار دیده شد؛ ثانیاً دو شاخص محافظه­کاری روانشناختی یعنی مقرراتی بودن و نیاز به امنیت بر روی گرایش به اصول‏گرایی تقریباً فاقد تأثیر بودند؛ ثالثاً محافظه‏کاری اقتصادی یا تمایل به نابرابری اقتصادی با اصول‏گرایی تقریباً رابطه‏ی معکوس و پایینی داشت؛ به‏گونه‏ای که این بعد از محافظه‏کاری به میزان محدودی حتی باعث گرایش بیشتر به اصلاح‏طلبی و نه اصول‏گرایی دیده شد. نهایتاً و بر اساس این یافته‏ها می‏توان گفت محافظه‏کاری در ایران به جای آنکه به شکل علی‏الحده نگرش سیاسی اصول‏گرایان محسوب شود، برعکس ابعاد و اجزای متجزای آن در میان حامیان دو طیف سیاسی اصول‏گرا و اصلاح‏طلب متفرق و پراکنده است. بالتبع همین پراکندگی و تفرق باعث می‏شود تا محافظه‏کاری در ایران نتواند در هیأت یک ایدئولوژی منسجم، منبسط، یک دست و فراگیر ظاهر شود. به این معنا حداقل از حیث مبانی اجتماعی، محافظه‏کاری ایرانی قادر نیست مبانی تأسیس یک حزب سیاسی محافظه‏کار قوی را فراهم سازد.