تبیین شاخص های حمل و نقل پایدار شهری با بهره‌گیری از معادلات ساختاری (مورد پژوهی: خطوط 1 و 2 متروی تهران)

هدف این مقاله تبیین شاخص­های حمل­ و نقل پایدار شهری با بهره­گیری از معادلات ساختاری است. مدل مفهومی تحقیق عوامل مؤثر در بهره‌مندی از یک سیستم حمل و نقل مناسب و انتخاب یک شیوه از میان سایر شیوه‌های حمل و نقل، مدت‌زمان سیر یا سرعت، هزینه سفر، انجام به موقع سفر، ایمنی بسیار بالا، رفاه و امنیت بالاتر مسافران و جاذبه برای آن‌ها و اقتصادی بودن یک شیوه حمل و نقل برای سفرهای دسته جمعی را نشان می­دهد. ابعاد پایداری حمل و نقل شهری و شاخص‌های آن برگرفته از تحلیل محتوای متون شامل محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی است. روش مورد استفاده در این تحقیق پیمایش از نوع توصیفی و تبیینی و تحلیلی است. داده­های آن با استفاده از پرسشنامه گردآوری می‌شود. جامعه آماری در دو سطح است؛ در سطح اول شماری از خبرگان و متخصصان و صاحب‌نظران حوزه حمل و نقل شهری و در سطح دوم شامل تمامی شهروندان تهرانی که از شبکه‌های حمل و نقل شهری (ایستگاه‌های مترو خطوط یک و دو ریلی شهری) استفاده می­کنند. نحوه نمونه­گیری در بین شهروندان به صورت تصادفی ساده و نمونه­گیری در بین کارشناسان و مدیران به صورت تعمدی است. با استفاده از نرم‌افزار آماری لیزرل و spss به تجزیه و تحلیل داده­های آماری پرداخته شد. یافته­ها نشان دادند که فرضیه­های پژوهش تائید شدند. جهت اطمینان از کفایت داده‌های تحقیق برای انجام تحلیل عاملی، لازم است از صحت مدل‌های اندازه‌گیری متغیرهای تحقیق اطمینان حاصل شود. این تحلیل توسط مدل‌سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار آماری لیزرل انجام شده است. نتایج مقاله نشان دهنده این است که مؤثرترین شاخص­های کالبدی در حمل و نقل پایدار شهری از دید شهروندان مؤلفه کیفیت زندگی بیشترین سهم را در تغییرات شاخص کالبدی دارد و متغیر دسترسی به مناطق پرتراکم کمترین سهم را دارد. مقدار معنی‌داری شاخص ساختار و توسعه شهری 56/0 است.