تاثیر انواع حاصلخیزکننده‌های خاک بر رشد و عملکرد دو گونه دارویی اسفرزه و سیاه دانه

در آزمایش اول اثر مصرف ورمی-کمپوست (5/2 و 5 تن در هکتار)، کود گاوی (10 و 20 تن در هکتار)، اسید هیومیک (1 و 2 کیلوگرم در هکتار) بر گیاه اسفرزه و در آزمایش دوم تاثیر مصرف گوگرد (0، 150 و 300 کیلوگرم در هکتار)، تیوباسیلوس (با نسبت وزنیِ 1 به 50 در مقایسه با میزان گوگرد مصرفی در هر کرت) و کود گاوی (0 و 30 تن در هکتار) بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات مرفولوژیکی سیاه‌دانه بررسی شد. تاثیر تیمارهای آزمایشی تنها بر صفات تعداد پنجه، تعداد سنبله و شاخص کلروفیل اسفرزه معنی‌دار بود. بیشترین تعداد پنجه و سنبله (به ترتیب 6/5 و 5/48 عدد در بوته) با مصرف 2 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک و کم‌ترین مقدار آن (به ترتیب 8/3 و 6/31 عدد در بوته) در تیمار شاهد مشاهده شد. مصرف کود گاوی و اسید هیومیک به طور نسبی شاخص تورم بذر اسفرزه را بهبود بخشید و بیشترین عملکرد بذر نیز در تیمار مصرف 2 کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک (76/3 گرم در بوته معادل 1038 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. در گیاه دارویی سیاه‌دانه تقریباً هیچ‌یک از اثرات ساده و متقابل فاکتورهای آزمایشی بر روی صفات مورد بررسی معنی‌دار نشد. با این وجود، تقریباً تمامی صفات رشد و عملکرد گیاه در شرایط مصرف کود گاوی به مقدار اندکی بهبود پیدا کرد، به طوری که در نهایت عملکرد بذر در شرایط مصرف و عدم مصرف این نهاده به ترتیب 292 و 243 کیلوگرم در هکتار به دست آمد.