تاب ‏آوری محیطی در برابر مخاطرات سیلاب فروردین 1398 در شهر شیراز با رویکرد منظر، تئوری سیستم ‏ها و مدل DPSIR

Authors

  • آیدا اسدافروز پژوهشگر دکتری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
  • حشمت اله متدین استادیار معماری،گروه معماری منظر، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
  • سید امیر منصوری استادیار معماری،گروه معماری منظر، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
  • محمدرضا مثنوی استاد معماری، گروه مهندسی طراحی محیط، دانشکده محیط زیست، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران
Abstract:

منظر از مفاهیم چالش‏برانگیزی است که در دیسیپلین‏ها و در میان متخصصان مختلف به گونه‏های متفاوتی تعبیر شده است. این تفاوت‏ها دامنۀ وسیعی از معانی عینیت‏گرا تا ذهنیت‏گرا یا ترکیبی از این ‏دو را در خود دارد. این مقاله با پذیرفتن تعریف منظر به‌عنوان پدیده‏ای مرکب از عینیت و ذهنیت که مدعی نگاه کل‏نگر و سیستمی است، به ارزیابی تاب‏آوری منظر شیراز می‏پردازد. بسیاری از رویکردها مانند علم سیستم‏های پیچیده، دینامیک و آشوبناک و تأثیرگذاری پدیده‏هایی که اصطلاحاً قوی سیاه نامیده می‏شوند، قائل به دشواری یا عدم قطعیت در مدل‏سازی‏های موجودند. سیستم منظر در این پژوهش با همۀ اجزا و پیچیدگی‏هایش براساس تئوری سیستم، به‌عنوان جعبۀ سیاه در نظر گرفته شد. شهر شیراز برای مورد‏پژوهی با استناد به شواهدی که از سیل فروردین 98 شیراز به‏دست آمد و با استفاده از ترکیب روش AIDA و مدل DPSIR، فرایندهایی در سیستم منظر شناسایی و نسبت تاب‏آوری با سیستم منظر و محیط تبیین شد. در نهایت براساس مشاهدات و مستندنگاری‏ها، 50 مصاحبۀ عمیق با مردم و تحلیل محتوای سه سخنرانی و چهار پنل تخصصی، وضعیت تاب‏آوری شیراز در برابر سیل تحلیل شد. یافته‏های این پژوهش نشان می‏دهد که در کل، با رویکرد کل‏نگر و سیستمی منظر، شهر شیراز در برابر سیل مهیب فروردین 1398 تاب‏آور بوده است. سیل، خسارات جانی و مالی زیادی در پی داشت، اما به ‏تحولات فرهنگی و رفتارهای اجتماعی که در روز رخداد سیل در شیراز اتفاق افتاد، سبب همبستگی و حس تعلق بیشتر مردم به شیراز شد. علاوه‌بر آن فعالیت‏های اجتماعی در کنار دیگر سازمان‏ها و نهادها به بازگشت سریع‏تر سیستم‏های اجتماعی و کالبدی آسیب‏دیده به حالت اول و شرایط پیش از وقوع سیل منجر شد. مشکلات اقتصادی مردم سیل‎‏زده علاوه‌بر حمایت سازمانی و نهادی و دولتی با مشارکت خیرین مرتفع شد. در واقع مزیت تاب‏آوری شیراز، همبستگی اجتماعی و فرهنگی مردم شیراز بود. به زبان دیگر، تاب‏آوری شیراز در برابر سیل فروردین 1398، به لحاظ فیزیکی از نوعی بازگشت به حالت اولیه و به لحاظ اجتماعی، از نوع حرکت به جلو است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سنجش و ارزیابی تاب آوری کلانشهر شیراز با رویکرد کاهش خطرپذیری در برابر مخاطرات طبیعی

امروزه، خسارات فراوان مخاطرات طبیعی و انسانی به محیط و کالبد شهرها باعث شده است که مفهوم تاب آوری به منظور کاهش آثار سوانح، به حوزه‌ای مهم در عرصه مدیریت بحران تبدیل شود. شناخت تاب آوری می‌تواند به تعیین صفات و ویژگی‌هایی که ظرفیت مقابله جوامع با سوانح را افزایش می‌دهند کمک نموده و ابزارهایی را برای کمک به فرآیند کاهش آسیب پذیری پیشنهاد نماید. پژوهش حاضر از نظر هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر ماهی...

full text

سنجش میزان تاب آوری شهر ها در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: شهر بابل)

در حال حاضر به دنبال رشد شهرنشینی و افزایش سوانح طبیعی، بررسی و سنجش تاب آوری سیستم های انسانی و طبیعی در دستیابی به توسعه پایدار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو هدف از این پژوهش سنجش میزان تاب آوری شهر بابل جهت کاهش خطرپذیری در برابر مخاطرات طبیعی می باشد. روش مورد استفاده در تحقیق توصیفی- تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و پیمایشی(پرسشنامه)، استفاده شده است. جامع...

full text

تبیین تاب آوری مناطق روستایی در برابر مخاطرات طبیعی با تاکید بر سیلاب

هدف این تحقیق شناسایی عوامل موثر برشگل گیری سیلاب و پهنه بندی خطر وقوع سیل حوضه آبریز قائن به همراه تبیین تاب آوری مناطق روستایی در مواجهه با سیلاب است. رویکرد کلی پژوهش، از نوع پژوهش‌های کمی و از نظر شیوه گردآوری داده‌ ها، مبتنی بر داده‌ های کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد. جامعه آماری شامل 12 روستای حوضه مرکزی شهرستان قائن که در معرض خطر بالای سیلاب قرار دارند، می باشد. نمونه آماری پژوهش، مشتمل ...

full text

تحلیل فضایی میزان تاب آوری مناطق شهر بابل در برابر مخاطرات محیطی

امروزه بروز سوانح طبیعی و ایجاد خسارات و تلفات ناشی از این سوانح در نقاط مختلف جهان موجب گردیده تا ایمن­تر نمودن شهرها و نقاط شهری، به یک چالش دراز­مدت اما دست یافتنی تبدیل شود به طوری که جوامع شهری برای بازگشت سریع به وضعیت پیش از بحران در زمان وقوع مخاطرات طبیعی بر آن­اند که تا حدودی از خسارات وارده بکاهند. در این میان، تاب­آوری راهی مهم برای تقویت جوامع و شهر با استفاده از ظرفیت­های آنهاست. ...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 1

pages  55- 75

publication date 2020-03-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023