تأثیر مایه‌زنی با باکتری استرپتومایسس و مقدار فسفر کودی بر عملکرد زیست‌توده، عملکرد دانه و اجزای عملکرد در گندم و جو

به‌طور معمول، فسفر بعد از نیتروژن مهم­ترین عنصر معدنیمحدودکننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی محسوب می‌شود. رایزوباکتری‌های حل‌کننده‌های فسفات می‌توانند شکل‌های غیرقابل جذب فسفر در خاک را به شکل‌ قابل جذب تغییر دهند. به‌منظور بررسی تأثیر مایه‌زنی با باکتریاسترپتومایسس‌ (Streptomyces sp.)و مقدار فسفر کودی (صفر، 4/8، 8/16، 2/25 و 6/33 میلی‌گرم فسفر خالص در کیلوگرم خاک خشک معادل صفر، 20، 40، 60 و 80 کیلوگرم فسفر در هکتار) بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در دو گیاه گندم (رقم مروارید) و جو (رقم صحرا)، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 به­صورت گلدانی در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار درپردیس جدید دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعیگرگاناجرا شد. یافته‌هایتحقیق نشان‌دهنده‌ افزایش خطی معنی‌دار عملکرد دانه گندم و جو با افزایش مقدار فسفر کودی بود. عملکرد دانه گندم و جو در هنگام عدم استفاده از کود فسفر 8/9 گرم در گلدان (معادل حدود 2352 کیلوگرم در هکتار) بود که به ازای مصرف هر کیلوگرم فسفر کودی، عملکرد دانه به مقدار 13/0 گرم در گلدان (معادل 26 کیلوگرم در هکتار) افزایش یافت. عملکرد دانه در مقدار مصرف 80 کیلوگرم در هکتار فسفر به 2/20 گرم در گلدان (معادل 4848 کیلوگرم در هکتار) رسید که نسبت به تیمار شاهد 106 درصد افزایش نشان داد. نتایج نشان داد که افزایش عملکرد دانه در جو به‌طور عمده از طریق افزایش تعداد سنبله در بوته و تعداد سنبلچه در سنبله و در گندم به‌طور عمده از طریق افزایش تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد دانه در سنبلچه اتفاق افتاده است و تغییر وزن دانه نقش قابل توجهی در تغییر عملکرد دانه نداشت. همچنین یافته‌های مطالعۀ حاضر حاکی از افزایش خطی عملکرد زیست‌توده تحت تأثیر مصرف کود فسفر، مایه‌زنی با باکتری و برهمکنش آن‌ها بود. نتایج به‌وضوح نشان داد کهتأثیر مایه‌زنیبر رشد گیاه در مقادیر کمتر مصرف کود فسفر بیشتر از زمانیبود که مقدار بیشتری کود فسفر مصرف شده باشد.