تأثیر روی تکمیلی مادران شیرده بر وضعیت رشد طولی اطفال شیرمادرخوار

مقدمه: مطالعات مختلفی در زمینه اثر تجویز مکمل روی بر وضعیت آن در شیر انجام شده است ولی هنوز اثر آن بر وضعیت روی شیر و بر رشد شیرخواران به خوبی، به ویژه در نواحی دچار کمبود حاشیه‌ای روی مشخص نیست. هدف این مطالعه تعیین اثر تجویز روی تکمیلی در شش ماهه اول شیردهی بر غلظت روی شیر، روی پلاسمای مادران و وضعیت رشد طولی شیرخواران بوده است. مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی در فیلد بوده که به صورت دو سوکور در شهر یزد انجام گرفته است. 139 مادر شیرده در 5 تا 10 روز پس از زایمان به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. به یک گروه دو روز در هفته هر بار 250 mg روی تکمیلی (سولفات روی) و به گروه دیگر دارونما به مدت شش ماه داده شد. در ماه اول و ششم شیردهی نمونه خون و هر ماه نمونه شیر گرفته شد. یادآمد خوراک 24 ساعته و مشخصات انتروپومتریک شیرخواران و برخی متغیرها ثبت شد. روی به روش اسپکتروفتومتری جذب اتمی اندازه‌گیری شد. یافته‌ها: پیروی مادران در مصرف کپسول‌ها، در کل 9/92 درصد و به تفکیک در گروه گیرندگان روی و دارونما به ترتیب 1/91 و 4/94 درصد بوده است. میانگین روی پلاسمای مادران در ماه اول و ششم شیردهی در گیرندگان روی تکمیلی به ترتیب 8/52±9/124 و 1/27±121 (38/0=p) و برای گیرندگان دارونما به ترتیب 1/49±134 و 23±6/115 μg/dL (005/0=p) به دست آمد. میانگین غلظت روی شیر از ماه اول تا ششم در گیرندگان روی تکمیلی به ترتیب 138±310، 84±226، 79±182، 73±159، 54±111 و 64±118 و برای گیرندگان دارونما نیز به ترتیب 161±322، 90±212، 69±152، 57±129، 66±103 و 70±109 μg/dL به دست آمد. غلظت روی شیر تا ماه ششم در هردو گروه سیر نزولی داشت ولی این روند در گروه گیرنده دارونما شیب بیشتری داشت، به طوری که ماه سوم و چهارم تفاوت بین دو گروه معنی‌دار شد. متوسط رواداشت تأمین شده انرژی و روی در مادران گیرنده روی به ترتیب 97 و 5/76 و برای گروه دارونما نیز به ترتیب 99 و 74 درصد حاصل شده است. به طور کلی برای شیرخواران گروه گیرنده روی 28/3 درصد و برای شیرخواران گروه دارونما 26/4 درصد از رواداشت روی تأمین شد. در مدت شش ماه، شیرخواران مادران گیرنده روی، 6/3 سانتی‌متر رشد طولی بیشتری داشتند. مقادیر خطر نسبی بازماندگی از رشد در شیرخواران از ماه سوم به بعد معنی‌دار به دست آمد. نتیجه‌گیری: در این مطالعه مشابه برخی مطالعات، تجویز روی به مادران شیرده در افزایش روی پلاسما و شیر مادران نسبتاً مؤثر بوده و سرعت و میزان رشد شیرخواران، به ویژه رشد طولی آنها را افزایش داده است. از این رو، تجویز روی تکمیلی به مادران شیرده در شش ماهه اول شیردهی پیشنهاد می‌شود.