تأثیر دسترسی و پرداخت از جیب در بهره‌مندی از ویزیت پزشک عمومی: مطالعه‌ای به صورت پنل دیتا در میان بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی

  مقدمه: بررسی حداقل یک دهه از تجربیات سازمان تأمین اجتماعی در خصوص میزان مشارکت بیماران و میزان دسترسی به خدمات ویزیت پزشک عمومی که در خود عناصر اصلی یک نظام سلامت اعم از بخش خصوصی، دولتی و رایگان را در بر دارد، می‌تواند تجربیات مفیدی در اختیار سیاست‌گذاران عرصه سلامت قرار دهد.   روش کار: در پژوهش حاضر، تخمین تابع تقاضای ویزیت پزشک عمومی با استفاده از داده‌های پنل (88 -1377) انجام شده است. جامعه پژوهش، حدود 30 میلیون نفر افراد تحت پوشش درمان سازمان تأمین اجتماعی می‌باشند که طی سال‌های مذکور برای دریافت خدمت ویزیت پزشک عمومی به مراکز درمانی طرف قرارداد و متعلق به سازمان مذکور مراجعه نموده‌اند.   یافته‌ها: یافته‌های تخمینی حاصل از مدل نشان می‌دهدکه متغیرهای " نسبت پرداخت از جیب بیمار بابت ویزیت پزشک متخصص به پرداخت از جیب بیمار بابت ویزیت پزشک عمومی" و " پرداخت از جیب بیمار بابت دارو " ، در بهره‌مندی از ویزیت پزشکان عمومی تأثیر معکوس داشته است و تأثیر متغیر " میزان دسترسی " ، برای شاخص مذکور مستقیم بوده است. همچنین " سرانه تعدیل شده هزینه خانوار بر اساس بعد خانوار " ، بر شاخص مذکور تأثیر معنادار نداشته است.   نتیجه‌گیری: افزایش یا کاهش پرداخت از جیب، در تغییر رفتار بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی که از حمایت‌های درمانی نسبتاً مناسبی در مقایسه با سایر اقشار جامعه برخوردار هستند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سازمان مذکور با توجه به وضعیت استان‌های مختلف، میزان دسترسی و قیمت برای هر خدمت را می‌بایست با توجه به حساسیت و کشش‌پذیری آن خدمت و همچنین قابلیت جانشینی آن با خدمات و ارایه‌کنندگان موجود دیگر در بازار در نظر داشته باشد تا با حفظ تعادل در میزان مشارکت بیماران، میزان بهره‌مندی آنان از خدمات درمانی براساس نیازهای واقعی دچار بی‌عدالتی و اختلال نگردد.