تأثیر خاک‌پوش‌های زیستی، شیمیایی و معدنی بر تثبیت منشاء گرد و غبار، مطالعه موردی: استان ایلام

یکی از پدیده­‌های رایج اقلیمی در مناطق خشک و نیمه‌خشک توفان گرد و غبار است. در ایران نیز یکی از نگرانی‌های محیط زیست افزایش توفان‌های گرد و غبار می‌باشد. روش‌های مختلفی برای کنترل این پدیده وجود دارد که هر کدام دارای محدودیت‌هایی هستند. یکی از روش­های کنترل و مهار گرد و غبار، استفاده از مالچ یا خاک‌پوش‌ است. هدف این پژوهش، ارزیابی رفتار خاک‌پوش‌های زیستی، شیمیایی و معدنی به‌عنوان تثبیت‌کننده منشاء گرد و غبار، در شرایط آزمایشگاهی برای دوره‌های یک هفته‌ای و شش ماهه و همچنین، تعیین شرایط بهینه افزایش ماندگاری آن­‌ها در خاک در استان ایلام است. به‌منظور بررسی اثر این خاک‌پوش­ها در تثبیت گرد و غبار، آزمون‌های مختلفی از جمله بررسی اثر تنش‌های نور و دما بر دوام خاکدانه‌­ها، مقاومت فشاری، پایداری خاکدانه و آزمون تونل باد بر هدررفت خاک انجام شد. تعیین مقاومت در برابر فرسایش بادی در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از شبیه‌ساز فرسایش بادی با سرعت 25 متر بر ثانیه به مدت‌ 15 دقیقه‌ (برای هر تیمار) برای دوره‌های، یک‌ هفته‌ای و شش ماهه انجام شد. با توجه به نتایج مقاومت فشاری، پایداری خاکدانه‌­ها و تونل باد، سه فرمولاسیون‌ F13 ،F4 و F15 (ترکیب پلیمر زانتان-کربنات کلسیم، پلیمر پلی ونیل استات-کربنات کلسیم و زانتان-پلی ونیل استات) برای استان ایلام، به‌عنوان فرمولاسیون‌های (تیمارهای) بهینه تثبیت منشاء گرد و غبار انتخاب شدند. به‌طور کلی، برای تثبیت خاک هر منطقه، نیاز به تعیین فرمولاسیون مناسب و متناسب با خصوصیات اقلیمی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه است.