تأثیر تخلخل تهویه‌ای و مصرف اوره و منو کلسیم فسفات بر قابلیت‌دسترسی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در طول زمان انکوباسیون

تخلخل تهویه­ای (AFP) به­عنوان یکی از ویژگی­های مهم فیزیکی خاک می­تواند قابلیت­استفاده، جذب آب، اکسیژن و عناصر غذایی را تحت تأثیر قرار دهد. تخلخل تهویه­ای کم ناشی از زیادی آب در خاک، می­تواند با محدود کردن دسترسی گیاه به اکسیژن و عناصر غذایی خاک اثرات منفی شدیدی بر تولید محصولات کشاورزی ایجاد کند. به­منظور بررسی بر هم­کنش سطوح مختلف تخلخل تهویه­ای و ترکیبات کودی نیتروژن و فسفر بر قابلیت­دسترسی نیتروژن، فسفر و پتاسیم، آزمایشی گلخانه­ای به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با دو فاکتور، شامل درصد تخلخل تهویه­ای (0، 4, 8، 12، 16،20 و 24 درصد) و دو سطح کودی (شاهد و سطح بهینه) از منبع کودی اوره و منوکلسیم فسفات با سه تکرار طراحی و اجرا شد. نتایج نشان داد که قابلیت­دسترسی عناصر غذایی به­طور معنی­داری (001/0P≤)،تحت تأثیر مقدار رطوبت و سطح اکسیژن در خاک بوده است. بیشترین غلظت فسفر قابل­جذب در سطح صفر درصد از تخلخل تهویه­ای و کمترین مقدار آن در سطح 24 درصد تخلخل تهویه­ای مشاهده شد. غلظت یون نیترات در سطوح 12 تا 20 درصد از تخلخل تهویه­ای افزایش معنی­داری در سطح 1/0 درصد داشت. پتاسیم با وجود افزایش در سطوح تخلخل تهویه­ای 12 تا 20 درصد اختلاف قابل­ملاحظه­ای به­لحاظ مقایسه میانگین با سطوح صفر، 4، 8 و 24 درصد نداشت.انکوباسیون خاک در سطوح مختلف تخلخل تهویه­ای ناشی از رطوبت، طی زمان سبب شد غلظت عناصر پرمصرف (N,P,K) با گذشت زمان کاهش یابد.نتایج کلی این آزمایش نشان داد سطوح 12 تا 20 درصد، محدوده مناسبی از تخلخل تهویه­ای برای قابلیت­دسترسی عناصر غذایی پرمصرف (N,P,K) است و همچنین مصرف توأم نیتروژن و فسفر از طریق بهبود حاصلخیزی خاک می­تواند تا اندازه­ای اثرات منفی ناشی از زیادی آب در خاک و کمبود اکسیژن را تا حدی جبران نماید.