تأثیر آموزش فراشناختی در طراحی مجتمع‌های زیستی در مراکز شهری با تأکید بر نگارش و نقد فرآیند طراحی

دروس طراحی­معماری در رشته معماری، نقطه نمایش توانایی­های شناختی دانشجویان درباره دیگر دروس و توانایی آنها در طراحی­معماری و هدف از آن دستیابی به مهارت­های فراشناختی برای برخورد با مسایل گوناگون در زندگی حرفه­ای آنهاست. فراشناخت را آگاهی، سازماندهی و توان نقد فرآیندهای شناختی و مهارت لازم برای کنترل یادگیری در حوزه­های گوناگون می­دانند. این امر زمانی بارز می­شود که دانشجویان نیاز به انطباق مفاهیم آموزش دیده با مقیاس­های گوناگون طراحی را داشته باشند و یکی از بزرگترین چالش­ها درس طراحی­معماری پنج (طراحی مجتمع­های زیستی) است که به مفاهیم معماری در مقیاس شهری می­پردازد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش افزایش مهارت­های فراشناختی در بهبود ادراک و افزایش مهارت دانشجویان از مفاهیم طراحی در این درس است. به این منظور، از روش نگارش فرآیند و نقد پیرامون طراحی خود و دیگران به عنوان ابزار پرورش توان فراشناختی افراد در زمینه مفاهیم شهری استفاده شده­است. از منظر پژوهشگران پیشین، توانایی نگارش درباره طراحی با پیوند دو حوزه طراحی و تفکر نوشتاری موجب افزایش توانایی­های دانشجویان در کنترل فرآیندهای یادگیری می­شود.  پژوهش حاضر بر روی یک گروه سی نفره از دانشجویان این درس، شامل گروه آزمون و شاهد اجراشده و گروه آزمون موظف به نگارش فرآیند و نقد درباره کیفیت مفاهیم شهری طراحی خود ودیگران بودند. برای دستیابی به نتایج، اولین وآخرین نگارش دانشجویان از طریق آزمون تفکر انتقادی مقایسه شد که نشانگر توسعه درک انتقادی آنها از مفاهیم بود. همچنین مقایسه نمرات نهایی دانشجویان گروه آزمون و  شاهد با میانگین نمرات دروس طراحی­معماری پیشین با آزمون t-test نشانگر تفاوت معنادار میان نمرات گروه های آزمون و شاهد و نمرات پیشین آنها است. نتایج پژوهش نشانگر تأثیر مثبت فرآیند مزبور بر روی سه راهبرد فراشناختی برنامه­ریزی، نظارت و ارزیابی بوده؛ و نشان‌گر آن است که آموزش توسط راهبردهای فراشناختی به گروه آزمون به طور معناداری بر روی عملکرد آنها تأثیر مثبت داشته­است.