بررسی کارایی روش ثبت کمی پدیده‌شناسی در مقایسه با سایر روش های موجود در گونه زیتون (OleaeuropaeaL.)

وقایعی که به‌صورت ادواری در زندگی موجود زنده رخ می‌دهند، در مطالعه پدیده‌شناسی بررسی می‌شوند. دانستن رویدادهای پدیده‌شناختی برای بسیاری از مطالعات و بررسی‌ها از جمله اجرای طرحهای جنگل‌داری و تیپ‌بندی در جنگل‌شناسی، تجدیدحیات طبیعی، تنظیم برنامه‌های چرای دام، انتخاب گونه در احداث پارک و آرایش باغ اهمیت دارد. مشکلات عمده تغییرات اقلیمی در جهان موجب توجه روزافزون به پدیده‌شناسی و توسعه مطالعات در این زمینه شده است. براساس منابع موجود، دو روش اصلی ثبت رویدادهای پدیده‌شناسی شامل روش توصیفی و روش سنجش از دوری وجود دارد. در این مقاله محاسن و معایب این روشها بررسی و همچنین کارایی روش نوین کمی براساس تغییرات رنگ برگها و میوه‌ها با استفاده از یک مطالعه موردی بر روی گونه زیتون (Olea europaea L.) مورد بررسی قرار گرفت. در روش پیشنهادی، عکس‌برداری از اجزای گیاهی (برگ و میوه) در طول فواصل زمانی حداقل هر دو هفته یک بار صورت گرفت. با استفاده از نرم‌افزار فتوشاپ، رنگ اجزای گیاهی یکنواخت شده و سپس رقم کانال رنگی آنها تعیین گردید. سپس درصد هر یک از کانال‌های رنگ تعیین شد و نمودار آنها در طول زمان مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه اجرای این روش، تعیین زمان دقیق تحولات گیاهی را در پی داشت. از طریق تحلیل عکسهای سری زمانی اجزای گیاهی، تغییرات رنگ برگ و میوه تعیین می‌شود، بنابراین می‌توان تغییرات پدیده‌شناسی را به‌صورت کمی بررسی نمود. کمی‌سازی رنگ و تغییرات آن با کانال‌های رنگی قرمز- آبی- سبز (RGB) در وقایع پدیده‌شناسی، ضمن تسهیل بیان این خصوصیت کیفی، امکان تبادل نتایج حاصل از تحقیق را به‌صورت کمی فراهم می‌نماید. در روش توصیفی که متداولترین روش ثبت پدیده‌شناسی است، نظریات مشاهده‌گر تا حد زیادی می‌تواند سبب بروز خطاهایی در زمان مشاهده و ثبت مراحل گردد. روش سنجش از دوری برای پایش شرایط محیطی در سطح وسیع و پایش واکنش پوشش گیاهی به تغییرات اقلیمی جهانی مناسب است، ولی در حال حاضر برای مطالعه در سطوح کوچک مناسب نیست. روش کمی نوین اشاره شده، علاوه بر تعیین زمان دقیق هر یک از مراحل پدیده‌شناسی، می‌تواند در سایر حوزه‌های علوم از جمله خاک‌شناسی، زمین‌شناسی، باغبانی و غیره نیز بکار رود.