بررسی پایداری کنارۀ رودخانۀ طالقان در برابر فرسایش و راهکارهای مدیریتی آن با استفاده از روش تنش برشی لین

پدیدۀ فرسایش و انتقال رسوب از جمله فرایندهای هیدرودینامیکی مهمی است که بسیاری از سیستم‌های هیدرولیکی نظیر حوضه‌های آبریز، رودخانه، سواحل، بنادر، سدها، پل‌ها، جاده‌ها، کشتزارها و تأسیسات عمرانی را متأثر می‌سازد. در این میان، مطالعۀ ناپایداری کنارۀ رودخانه برای فعالیت مهندسی به منظور پایدارسازی کناره در برابر فرسایش از اقدامات ضروری است. بنابراین، در پژوهش حاضر ضریب ناپایداری رودخانۀ طالقان و راهکار مهندسی برای پایدارسازی کنارۀ آن با استفاده از مدل لین بررسی شد. به این منظور، کلیۀ پارامترهای مورد نیاز با استفاده از بررسی میدانی و تصاویر گوگل ارث اندازه‌گیری شد و در نهایت شیب، تنش برشی، زاویۀ شیب، ضریب پایداری ذره‌، ضریب پایداری و سپس اندازۀ پاره‌سنگ مؤثر برای سنگ‌چینی کناره‌های مقاطع مد نظر در رودخانۀ طالقان به دست آمد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، بیشترین میزان فرسایش و در نتیجۀ آن، کمترین ضریب پایداری (0002/0 و 0001/0) و بزرگ‌ترین پاره‌سنگ در آستانۀ حرکت (33/0 و 48/0 متر) و مؤثر برای سنگ‌چینی مربوط به مقطع 4 در هر دو کناره است که به محدودۀ روستای گوران مربوط می‌شود و کمترین میزان فرسایش و در نتیجۀ آن، بیشترین ضریب پایداری (002/0 و 017/0) و کوچک‌ترین پاره‌سنگ در آستانۀ حرکت (75/0 و 95/0 متر) برای سنگ‌چینی مربوط به مقطع یک در محدودۀ روستای مهران است. از دلایل آن می‌توان اندازۀ ذرات کناره‌ها، شیب بستر، شیب کناره و عرض دبی لبالبی را بیان کرد. با توجه به موقعیت منطقه بهترین راه برای جلوگیری از فرسایش کناره‏ای ایجاد سنگ‌چین در کناره‌های با فرسایش زیاد است.