بررسی و مقایسة عنصر خشونت در دو اقتباس «الکتر» (اثر ژیرودو) و «مگس‌ها» (اثر سارتر)

مقالة حاضر نگاهی به عنصر «خشونت» در دو نمایشنامة فرانسوی «الکتر» (اثر ژان ژیرودو) و «مگس‌ها» (اثر ژان پل سارتر) است که هر دو با اقتباسی از تراژدی باستانی «الکتر» در حوالی جنگ دوم جهانی منتشر شده‌اند. با ظهور دو جنگ جهانی در اروپا، موضوعات اساطیری با ماهیت خشونت مورد توجه درام‌نویسان فرانسوی قرار گرفت که با نگرش‌های سیاسی و انتقادی متفکران نیمة اول قرن بیستم قابل‌تعمیم بود. در این دوره یکی از بهترین گزینه‌ها برای معرفی نمایش جنگ جهانی، اساطیر باستانی یونان و به‌ویژه محاصرة پُرآوازة شهر تِب و تروا بود. داستان «الکتر» که به وقایع خشونت و انتقام‌های بعد از جنگ تروا می‌پردازد، سرمنشأ ایجاد درام‌هایی گردید که از یک سو با اوج‌گیری خشونت «هیتلر» در جنگ جهانی دوم مطابقت داشت، و از سوی دیگر حاوی مصادیقی بود که به‌راحتی می‌شد بسیاری از ایدئولوژی‌های فکری و اخلاقی را در آن منعکس ساخت. «ژان ژیرودو» در سال 1937 و «ژان پل سارتر» در سال 1943، اقتباس از این اثر را در بحبوحه و ایام جنگ جهانی دوم دستاویزی جهت ارائة اندیشه‌های خود قرار دادند که در کُنه ضمیر این آثار، ماهیت خشونت نهفته است. اساس این پژوهش، ابتدا معرفی داستان «الکتر» در اساطیر و تراژدی‌های یونان باستان است؛ سپس بررسی و مطابقت دو اقتباس «ژیرودو» و «سارتر» از این داستان، و در نهایت مقایسة ماهیت خشونت در هر دو اثر. شیوة نگارش این پژوهش، مقایسه‌ای است که صرفاً به روش کتابخانه‌ای، موردی و توصیفی نوشته شده است. در این شیوه ابتدا به‌صورت ساختاری سه تراژدی باقی‌مانده از یونان باستان (از این داستان) را به‌اختصار با هم مقایسه نموده، سپس دو اقتباس «ژیرودو» و «سارتر» را به‌لحاظ فرم و محتوا با هم تطبیق داده و در نهایت به مقایسة اندیشه و ماهیت خشونت در هر دو اقتباس این دو نویسندة فرانسوی می‌پردازیم.