بررسی و تحلیل تفسیری ظلمت مؤمن و نور کافر در آیه 257 بقره

آیه 257 سوره بقره، از جمله آیات بحث انگیز قرآن است که در آن از «إخراج مؤمنان از ظلمات به نور» و «إخراج کافران از نور به ظلمات» سخن به میان آمده است. مسئله اصلی این پژوهش، چیستی ظلمت مؤمن و نور کافر است. در این راستا آراء مفسران جمع آوری و در شش بخش مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. اغلب مفسران به مصادیق ظلمت و نور اشاره کرده اند. تعبیر إخراج مؤمنان از ظلمات به نور توسط خداوند، ناظر بر یک سنت مهم الهی یعنی هدایت و آمرزش پروردگار در روند سیر تکاملی مؤمنان است و مراد از ظلمت مؤمن، حجاب هایی است که در اثر جهل و ارتکاب معاصی، میان انسان و خداوند ایجاد می شود. با توجه به مراتب فراوان ظلمت و نور، انبیا و صالحین نیز حجاب هایی متناسب با مرتبه خود دارند. تعبیر إخراج کافران از نور به ظلمات توسط طاغوت نیز کنایه از إضلال شیاطین می باشد و نور کافر اشاره به فطرت توحیدی است که در نهاد همه انسان ها وجود دارد.