بررسی وضعیت آلودگی رودخانه کشف‌رود با رویکرد انگل‌های تک‌یاخته

چکیده رودخانه کشف‌رود بزرگ‌ترین رودخانه شمال شرق کشور بوده و در طول مسیر آن، هشت کال از سطح شهرستان مشهد گذشته و به این رودخانه وارد می‌شوند فاضلاب‌های مناطق رجایی، گلشهر، مهرآباد، التیمور، سیمان شهر، خواجه ربیع و اسماعیل‌آباد توسط این کال‌ها وارد رودخانه می‌شود. اطمینان از سلامت آب این رودخانه در بهداشت عمومی منطقه و سلامت مواد غذایی بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل تحقیق جامع و گسترده زیر در راستای برآورد آلودگی انگلی این رودخانه انجام شد. به این منظور از بهمن 1392 تا بهار سال 1395 و در طی یازده نوبت از 12 ایستگاه نمونه‌برداری صورت گرفت، این ایستگاه‌ها طوری انتخاب شده‌اند که سرشاخه ورودی رودخانه، ورودی کال‌ها و محدوده‌های قبل و بعد از تصفیه‌خانه‌ها پوشش داده شود. آنالیز انگلی جهت شناسایی کیست و تخم انگل‌ها مطابق روش جدید بیلنجر با لام شمارش مک مستر (با حجم حفره‌ای 3/0 میلی‌متر) انجام گرفت. نتایج نشان داد که میانگین کل انگل‌ها در طول تحقیق 09/0 ± 75/0 عدد در هر صد لیتر می‌باشد، نمونه‌ها بعد از عکس‌برداری توسط کلیدهای رایج شناسایی شدند. نتایج نشان داد که فراوان‌ترین انگل‌ها: Giardia lamblia، Trichomonas vaginali، Criptosporidium sp.، Entamoeba histolytica بوده و نمونه‌های Balantidium coli، Dieantomeba fragilis،Endolimax nana، Normarsk sp.، Iodamoeba butschlii و Chilomastix mesnili با نرخ فراوانی کمتر مشاهده شده‌اند. به‌طورکلی محدوده تصفیه‌خانه اولنگ دارای بیش‌ترین نرخ آلودگی در منطقه می‌باشد. آلوده‌ترین ماه‌های سال مربوط به ماه‌های فروردین، اردیبهشت و شهریورماه بوده و کمترین آلودگی در ماه‌های مرداد، مهر و آبان گزارش شده است. به‌طور کلی کاربری تصفیه‌خانه‌ها برای حجم آبی این رودخانه کافی نیست و خصوصاً در ماه‌هایی که شهر مشهد پذیرای حضور فراوان زائران است آلودگی این آب بسیار زیاد شده و تهدیدی جدی برای سلامت عمومی شهر به‌شمار می‌رود و لذا لزوم بهبود وضعیت آب و کیفیت عملکرد تصفیه‌خانه‌ها به‌شدت احساس می‌گردد.