بررسی منشاء فلزات و سیالات کانه ­ زا در کانسار سرب و روی ایرانکوه

        چکیده   سنگ­های دربرگیرنده کانسار سرب و روی معدن ایرانکوه عمدتاً سنگ­های کربناتی کرتاسه و شیل ژوراسیک است. نهشته­های ژوراسیک در منطقه، شامل شیل ­ های خاکستری تیره، شیل زیتونی و ماسه سنگ می­باشند که سنگ­های کربناتی کرتاسه با دگرشیبی زاویه­دار بر روی آن­ها قرار می­گیرند. کانه­زایی عمدتاً در نهشته­های کربناته صورت پذیرفته ولی به دلیل تمرکز قابل­توجه فلزات سنگین در شیل­ها، در این تحقیق به بررسی نقش آن­ها به عنوان منشاء فلزات کانسار پرداخته‌ایم. در راستای این هدف مطالعه صحرایی، ژئوشیمیایی و بررسی کانی­شناسی شیل ­ ها انجام شد. از آنجاییکه سیالات درگیر از شواهد کلیدی برای تعیین منشاء کانسار می باشد، با انتخاب و تهیه تعدادی نمونه از کانسار به این موضوع نیز پرداخته شد. نتایج حاصل از تجزیه ژئوشیمیایی جذب اتمی عناصر سرب، روی، نقره و نیکل تغییرات بارزی را در غلظت این فلزات در نقاط گسل­خورده، نمونه­هایی که کمتر تحت تأثیر محلول­های آبگین قرار گرفته­اند و یا نواحی دارای کانه­زایی نشان می­دهد. بر­اساس مطالعات میکروترمومتری و رسم نمودار شوری- دمای همگن­شدن سیالات درگیر، نمونه­های مربوط به این کانسار دمای همگن­شدگی بین C ˚ 160- 100 و شوری 22- 17 درصد وزنی معادل نمک­طعام دارد و در محدوده ذخایر سرب و روی تیپ دره می­سی­سی­پی قرار می­گیرد. بر­اساس این مطالعات سیالات مسبب کانه­زایی شباهت زیادی با شورابه­های حوضه­ای دارند و به نظر می­رسد که محتوی فلزات این سیالات با شستشوی شیل­های ژوراسیک بالا رفته و در امتداد گسل­ها و شکستگی­ها صعود کرده و در نهایت این سیالات در اثر مخلوط شدن با آب­های جوی بار خود را در آهک کرتاسه به جا گذاشته است.