بررسی مقایسه‏ ای آموزه‏ های تعلیمی، اخلاق فردی و آیین کشورداری در قابوس‏نامه و سیاست‏نامه

ادبیات تعلیمی سابقۀ طولانی‌مدت در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. قابوس‌نامه اثر عنصرالمعالی و سیاست‌نامه نوشتۀ خواجه نظام‌الملک طوسی، که هر دو مربوط به قرن پنجم هجری‌اند، جزء ادبیات تعلیمی به شمار می‌روند. این مقاله با شیوۀ توصیفی و تحلیلی سعی دارد با رویکردی مقایسه‌ای، آموزه‌های تعلیمی این دو متن را در دو زمینۀ آموزه‌های مربوط به سیاست و کشورداری و اخلاق فردی بررسی کرده و به این پرسش پاسخ دهد که آیا بین این آموزه‌ها در دو متن یادشده تفاوتی می‌توان قائل شد. پژوهش حاضر به این نتیجه دست یافته که در قابوس‌نامه بیشتر به آموزه‌های اخلاق فردی تأکید شده؛ ضمن آنکه از آموزه‌های مربوط به سیاست و کشورداری غفلت نشده است. در مقابل در سیاست‌نامه بیشتر در جهت هدف نویسنده و موضوع اثر بر آموزه‌های مربوط به سیاست و کشورداری، تأکید بیشتری صورت گرفته است.