بررسی علل درخواست سونوگرافی در زنان باردار با حاملگی کم خطر

چکیده مقدمه: سونوگرافی مهم‌ترین تکنولوژی ایجاد شده در سه دهه اخیر برای ارزیابی حاملگی است و اگرچه نقش مهمی در بررسی و درمان حاملگی‌های با عارضه و پر خطر دارد اما برای انجام معمول آن در حاملگی‌های کم خطر اتفاق نظر وجود ندارد و باید تنها در مواردی که کاربردی برای آن وجود دارد انجام شود. سونوگرافی معمول در حاملگی‌های کم‌خطر منجر به مداخلات غیرضروری و تحمیل هزینه های گزاف بر سیستم بهداشت و درمان خواهد شد. هدف: تعیین فراوانی سونوگرافی در حاملگی‌های کم‌خطر، تعیین فرد درخواست‌کننده سونوگرافی و همچنین تعیین علل درخواست سونوگرافی از سوی مادران. مواد و روش‌ها: در یک مطالعه مقطعی 204 زن باردار با حاملگی کم خطر که هیچ یک از معیارهای حاملگی پرخطر را (براساس کتابهای مرجع مامایی) که مشمول کاربرد انجام سونوگرافی ‌باشد نداشتند و در فاصله زمانی اسفندماه سال 1387تا اسفند سال 1388 جهت زایمان به بیمارستان الزهرا رشت مراجعه و بستری شدند مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه با مصاحبه رودررو با بیمار و بررسی آزمایشات همراه و مستندات موجود در پرونده تکمیل شد، پرسشنامه شامل چند بخش: ویژگی‌های دموگرافیک، تعداد سونوگرافی‌ها، فرد درخواست‌کننده و علت درخواست از سوی مادران بود. در نهایت یافته‌ها توسط نرم افزار آماری SPSS و آزمون‌های ANOVA و Chi-square تحت آنالیز آماری قرار گرفت. نتایج: درجمعیت مورد مطالعه در 100% موارد حداقل یک بار سونوگرافی انجام شده بود. بیشترین فرد درخواست کننده، پزشک متخصص(1/55٪ ) و بعد از آن به ترتیب پرسنل مرکز بهداشت (3/21٪)، خود بیمار(3/13٪)، ماما (9/6٪)و پزشک عمومی(4/3٪) بود. بیشترین علت درخواست از سوی مادران، تعیین جنسیت و بعد از آن به ترتیب اطمینان از سلامت جنین، اطمینان از زمان دقیق زایمان و اطمینان از رشد جنین بود. دفعات انجام سونوگرافی در افرادی که در حاملگی اول بودند بیشتر از افرادی بود که مرتبه حاملگی بیشتر از یک بود.(001/ 0=p) همچنین دفعات سونوگرافی در گروه تحت پوشش بیمه بیش تر از افراد فاقد بیمه(029/ 0=p)و در افراد با تحصیلات بالا بیشتراز گروه با تحصیلات پایین بود.(003/ 0=p) نتیجه‌گیری: استفاده از سونوگرافی در حاملگی های کم خطر بسیار رایج است و پزشکان، کارکنان مرکز بهداشت وهم خود بیمار آن را جزئی از مراقبت های معمول در سیر حاملگی طبیعی و کم خطر می دانند، هرچند این امر می تواند منجر به هزینه های فراوان شود و مغایر با اخلاق پزشکی باشد. زنان برای درخواست سونوگرافی در حاملگی علل خاصی دارند که آن دلایل تحت تاثیر فاکتورهای اقتصادی، اجتماعی و سابقه مامایی قرار می‌گیرد.