بررسی عشق در دنیای حماسه با نگاهی به شاهنامه

با آنکه حماسه‌ها، از جمله شاهنامه، دنیای جنگ و نبرد هستند، امّا در آنها از عواطف و احساسات فردی نیز می‌توان نشان یافت. از این رو، هرچند حجم داستان‌های عاشقانة شاهنامة فردوسی در مقایسه با حجم کلّ آن اندک است، امّا اگر حماسة بزرگ ملّی ایران از این تعداد داستان عاشقانه خالی می‌بود، گویی کمال فعلی خود را نمی‌داشت. فردوسی که در شاهنامه به عواطف مختلف انسان از جمله خشم، شادی، اندوه و... پرداخته، به عشق هم که از کهن‌ترین عواطف انسان و «درد همیشگی» وی است، توجّه داشته است. مقالة حاضر می‌کوشد با بررسی مهم‌ترین داستان‌ها و ماجراهای عاشقانة شاهنامه، ویژگی‌های کلّی عشق در دنیای حماسه و عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی آن را بررسی و تبیین نماید. بدین ترتیب، ابتدا به ذکر تفاوت‌ها و شباهت‌های عشق در دورة حماسی با دورة تاریخی پرداخته و عوامل گوناگون مانند ژانر حماسی، زمان و... را که در شکل‌دهی نوع خاصّی از عشق در شاهنامه مؤثّر بوده‌اند، بیان می‌کند و در ادامه، سه مورد از مهم‌ترین ویژگی‌های عشق در داستان‌های عاشقانة شاهنامه بررسی می‌شود.