بررسی ریخت‌شناسی و سازوکار پیدایش گرهک‌های تورمالین در آپلیت‌های منطقه خاکو (همدان) با به‌کارگیری آنالیز فرکتال و سه‌بعدی

در آپلیت‌های منطقه خاکو، در خاور توده الوند همدان، گرهک‌های تورمالین به‎صورت گرد و دندریتی پراکنده هستند. برخی از این گرهک‌ها دارای هاله روشنی هستند که نشان‌دهنده پهنه انتقالی میان هسته گرهک و آپلیت‌های میزبان است. از دیدگاه هندسی، این گرهک‌ها از شکل‎های فرکتال هستند. این گرهک‌ها دارای بعد فرکتال از 46/1 در گرهک‌های دندریتی تا 92/1 در گرهک‌های گرد هستند. در بازسازی سه‌بعدی این گرهک‌ها، حجم میانگین برای هسته 34% و برای حاشیه گرهک 66% به‌دست آمد. برپایه ویژگی‌هایی مانند نبود وابستگی رگچه‌ای میان گرهک‌ها، بی‌شکل‌بودن بلورهای تورمالین‏‌، هاله لوکوکرات گرداگرد برخی گرهک‌ها، شکل کروی آنها و پراکندگی خطی و جریانی آنها در زمینه سنگ میزبان، این گرهک‌ها در شرایط ماگمایی متبلور شده‎اند. در مرحله‌های پایانیِ تبلور ماگما، در پی افزایش مقدار B و آغاز پدیده ناآمیختگی در مذاب، حباب‌های کروی جداگانه‌ای پدیدار می‌شوند که بعداً گرهک‌ها را می‌سازند. سیستم ماگمایی مانند سیستم‌های آشفته رفتار می‌کند و حضور مناطقی با مسیرهای بسته چرخشی و محدود در کنار مناطقی با مسیرهای آشفته، به‌ترتیب، گرهک‌های گرد و گرهک‌های دندریتی را در کنار یکدیگر پدید آورده است.