بررسی رابطۀ هویت قومی و ملی با تأکید بر نقش دینداری: نمونه موردی دانش‏آموزان متوسطه شهر یاسوج

          بررسی رابطۀ هویت ملی و قومی از برجسته‏ترین موضوع‏های مورد توجه جامعه‏شناسان و محققان خارجی و ایرانی بوده است. این رابطه را می‏توان در پرتو تأثیر دو دسته عوامل گریز از مرکز و یا گراینده به مرکز بررسی کرد. در دهه‏های اخیر، متأثر از جهانی شدن و تضعیف هژمونی تئوری‏های "دنیوی شدن"، دین و دینداری از مهمترین عوامل مرکز گریز و یا مرکزگرا در سرتاسر جهان بوده‏اند. مقاله حاضر، با فرض گرفتن نقش مرکزگرایی دین در ایران، با روش کمّی و پیمایشی، به بررسی رابطۀ هویت قومی و ملی دانش‏آموزان متوسطه شهر یاسوج با تأکید بر نقش دینداری پرداخته است. بر اساس نتایج تحقیق، رابطۀ هویت قومی و ملی مثبت بوده و ابعاد چهارگانۀ دینداری، به ویژه ابعاد اعتقادی و عاطفی آن، همبستگی مثبت و مستقیمی با هویت ملی پاسخگویان داشته­اند. همبستگی ابعاد دینداری، به استثنای بعد پیامدی، با هویت قومی پاسخگویان معنی‏دار نبوده است. بر اساس آزمون همبستگی جزئی می‏توان گفت، علی‏رغم مثبت بودن رابطۀ دینداری و هویت ملی، میزان تأثیر دینداری بر بسط دایرۀ هویت جمعی پاسخگویان از هویت قومی به هویت ملی زیاد نبوده و این متغیر توانسته است، تنها 14 درصد از واریانس هویت ملی پاسخگویان را تبیین کند.