بررسی رابطۀ نوسازی و تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینیِ جوانانِ شهر و روستاهای سنندج

«دینداری» یکی از بنیادی‌ترین عناصر فرهنگی و اجتماعی جامعۀ کردستان، در گذار تاریخی خود با «نوسازی» که فرایندی ناتمام و «بیرونی» است؛ همواره با این پرسش مواجه بوده است که فرایند نوسازی چه تأثیری بر میزان دینداری کنشگران خواهد داشت؟ این پژوهش ارتباط میان نوسازی و تغییر نگرش‌ها و رفتارهای دینی جوانان شهر و روستاهای سنندج را بررسی می‌کند. پژوهش به روش پیمایشی در سطح شهر و شش روستای سنندج انجام شده است. برای آزمون فرضیه‌ها، 583 نفر از جوانان (29-18 ساله) شهر و روستا به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و پرسشنامه‌های مربوط به سنجش میزان دینداری، میزان نوگرایی، کیفیت زندگی و نیز با بهره­گیری از اندیشه­های برگر دربارۀ حاملان ثانوی نوسازی، پرسش‌های مربوط به متغیرهای شهرنشینی، تحصیلات و میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی توسط آنان کامل شد. براساس نتایج بررسی داده‌ها، نوسازی با دینداری ارتباط معنادار و معکوس دارد؛ بدین‌ترتیب جوانانی که بیشتر از نوسازی متأثر بوده‌اند تعلق و پایبندی دینی کمتری دارند. از میان متغیرهای بررسی‌شده در تحلیل مسیر، «گرایش علمی» و «گرایش استقلال‌طلبانه» در نقش شاخص‌های نوگرایی و «شهرنشینی» بیشترین قدرت پیش‌بینی میزان دینداری را داشتند. نتایج بین روستاهای بررسی‌شده نیز نشان داد که تفاوت میانگین میزان تعلق و پایبندی دینی به لحاظ آماری معنا‌دار است.