بررسی رابطه بین حسابداری تعهدی و بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد (مطالعه موردی: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور)

مقدمه: در سازمان‌های دولتی، بودجه‌ریزی نقش بسزایی در مصرف بهینه منابع مالی دارد. بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد ابزاری مناسب برای ارزیابی عملکرد هر سازمان است و استقرار نظام حسابداری تعهدی نقش غیرقابل‌انکاری در تدوین نوع بودجه‌ریزی دارد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده‌ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران مالی و کارشناسان حسابداری دانشگاه‌های علوم پزشکی کل کشور است. نمونه‌ای به حجم 225 نفر به شیوه نمونه‌گیری طبقه‌بندی منظم انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها دو پرسش‌نامه پژوهشگر‌ساخته یکی برای حسابداری تعهدی و دیگری برای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد است که روایی آن از دیدگاه صاحب‌نظران و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ بررسی و مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها با بکارگیری نرم‌افزار SPSS نسخه 20 از روش تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. یافته‌ها: بین حسابداری تعهدی و ابعاد گوناگون بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد (برنامه‌ریزی، تحلیل هزینه‌ها، مدیریت عملکرد، مدیریت تغییر، پاسخ‌گویی و انگیزش) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتیجه‌گیری: فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم برای اجرای مناسب و کارآمد بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد از جمله اولویت‌های اساسی هر سازمانی به‌حساب می‌آید. یکی از عوامل تشکیل‌دهنده این زیرساخت‌ها، حسابداری تعهدی است. در صورت اجرای نظام حسابداری تعهدی، اطلاعات دقیق‌تـر و کامل‌تـر از درآمدها و هزینه‌های هر دوره بدست آمده و امکان تدوین بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد به شیوه نظام‌مند و درست فراهم می‌شود.   واژه‌های کلیدی: بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد، حسابداری تعهدی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.