بررسی تغییرات نوکلئوتیدی ژن‌های میتوکندریایی ATP6، ND3 و COX3 در بیماران مبتلا به پلاک‌های آترواسکلروتیک با روش PCR-SSCP

چکیده: زمینه و هدف: آترواسکلروز یک بیماری شریانی چندعاملی است که به دلیل برهمکنش فاکتورهای محیطی و ژنتیکی ایجاد می‌شود. جهش‌های ژنوم میتوکندری احتمالاً اثر مستقیم در افزایش فشار اکسیداتیو دارند و درنتیجه باعث پیشرفت این بیماری می‌شوند. هدف از مطالعه اخیر، شناسایی تغییرات نوکلئوتیدی احتمالی ژن‌های میتوکندریایی ATP6، ND3 و COX3 در بیماران ایرانی مبتلا به پلاک‌های آترواسکلروتیک است. روش بررسی: در این مطالعه مورد- شاهدی، از خون محیطی 90 بیمار مبتلا به آترواسکلروز و 95 فرد سالم، DNA ژنومی با روش استاندارد رسوب نمکی جمع‌آوری گردید. نواحی از ژنوم میتوکندری شامل ژن‌های ATP6، ND3 و COX3 با روش PCR-SSCP مورد بررسی قرار گرفت و نمونه‌های دارای شیفت باندی جهت تعیین تغییرات نوکلئوتیدی دقیق، تعیین توالی شدند. داده‌های به‌دست‌آمده حاصل از آزمایشات با تست آماری فیشر (Fisher's exact) و توسط نرم‌افزار آماری Graphpad prism software مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج حاصل از SSCP و تعیین توالی، منجر به تشخیص سه تغییر نوکلئوتیدی در ژن ATP6 (یک پلی مورفیسم هم ‌معنی در موقعیت m.9034G>A و یک SNP در موقعیت m.9055G>A که طی آن اسیدآمینه آلانین به تیروزین تبدیل می‌شود و یک واریانت هم ‌معنی هتروپلاسمیک در موقعیت m.9162C>T) و سه تغییر نوکلئوتیدی در ژن COX3 شد که عبارت بودند از واریانت هم‌معنی m.9602A>G و واریانت هم‌معنی m.9899T>C مربوط به اسیدآمینه هیستیدین و واریانت هموپلاسمی m.9929C>A که منجر به تغییر اسیدآمینه تیروزین به کدون ختم می‌شود. نتیجه‌گیری: از آنجا که ثابت‌ شده است واریانت m.9055G>A خطر پیشرفت سرطان سینه را افزایش می‌دهد و از طرفی این پلی مورفیسم در جمعیت قفقازی مبتلا به پارکینسون نیز گزارش‌شده است، بنابراین می‌توان گفت که همراهی این جهش با عوامل مستعد کننده دیگر باعث افزایش وخامت بیماری‌های کرونری قلبی می‌شود. بررسی ژن‌های دیگر میتوکندریای می‌تواند در یافتن ارتباط تغییرات نوکلئوتیدی ژنوم میتوکندری با بیماری‌های قلبی- عروقی مهم باشد.