بررسی تغییرات میدان تنش و نقش آن در دگرشکلی ساختار فراقان در زاگرس خاوری

تاقدیس فراقان در شمال خاور کمان فارس قرار دارد و در این محل پوشش رسوبی به ستبرای 10 کیلومتر روی سری هرمز دگرشکل شده­ است. این تاقدیس توسط گسل زاگرس مرتفع بریده شده است. با توجه به کم بودن مطالعات تنش دیرینه و تحلیل جنبشی ساختارها در شمال خاور کمان فارس در این نوشتار به تاریخچه تغییرات میدان تنش و نقش آن در تکامل ساختار فراقان پرداخته شده است. برای تعیین متغیرهای تنسور تنش کاهش یافته و تفکیک گسل­های مربوط به هر فازدگرشکلی شکننده، از روش وارون‎سازی؛ برای تعیین امتداد محور کوتاه‎شدگی بیشینه از استیلولیت­ها و برای تعیین موقعیت تنش کمینه از رگه‌های کششی استفاده شده است. به منظور بررسی جهت­های تنش اصلی زمان حاضر داده‌های سازوکار کانونی زمین‌لرزه‌ها نیز به روش برگشتی تحلیل شده­اند. مطابق این بررسی، پیش از  چین‎خوردگی در میوسن پسین سوی تنش اصلی حداکثر N27°-29°E بوده و ترک‌های کششی در این زمان شکل گرفته‌اند. در اواخر میوسن میانی پوشش رسوبی تحت رژیم زمین‎ساختی فشاری (Compressional) و با سوی تنش اصلی بیشینه N19°E به‎صورت چین­های جدایشی (Detachment fold) و مرتبط با گسل (Fault related fold) دگرشکل شده ­است. در اواخر میوسن پسین و اوایل پلیوسن، پی‌سنگ در محدوده فراقان شروع به کوتاه‎شدگی کرده است که در این زمان رژیم زمین‎ساختی امتدادلغز و سوی تنش اصلی بیشینه N4°E است. در این زمان گسل زاگرس مرتفع فعال شده و ستون رسوبی و ساختارهای موجود را به‎طور کامل برش داده است. در پلیوسن تحت رژیم زمین‎ساختی امتدادلغز سوی تنش اصلی بیشینه به‎طور موقت به N25°W تغییر یافته و گسل­های امتدادلغز و واژگون موجود با سازوکار جدید فعال شده­اند. بررسی داده‌های سازوکار کانونی زمین‎لرزه‌ها گویای این مطلب است که در زمان حاضر سوی تنش اصلی دوباره شمالی- جنوبی ‌است.