بررسی تأثیر عصاره‌های سیر و آویشن شیرازی بر روی بیماری کپک سبز (Penicillium digitatum) و بعضی از مکانیسم‌های دفاعی در پرتقال

استفاده از سموم شیمیایی در طی دهه ­ها باعث ایجاد آلودگی محیط ­زیست و همچنین ایجاد باقیمانده بر روی محصولات غذایی شده است. در این پژوهش از عصاره­ های آبی و متانولی آویشن ­شیرازی (Zataria multiflora Boiss.) و سیر (Allium sativum L.)جهت کنترل بیماری کپک سبز پرتقال با عامل .Penicillium digitatum Sacc، در آزمایشگاه و در انبار 15 درجه سلسیوس استفاده شد. نتایح آزمون دیسک­ گذاری در محیط کشت نشان داد که، عصارۀ آبی و الکلی سیر (غلظت 60 میلی ­گرم در میلی ­لیتر)با 26 و 32 میلی‌متر قطر ممانعت از قارچ بیمارگر، دارای بیشترین اثر کنترل‌ کنندگی و عصارۀ آبی و الکلی آویشن شیرازی (غلظت 15 میلی ­گرم در میلی ­لیتر) با 10 و 14 میلی‌ متر قطر ممانعت از قارچ بیمارگر، دارای کمترین اثر کنترل ­کنندگی بود. در آزمون اختلاط با محیط کشت، عصاره­ های آبی و الکلی سیر در غلظت­ 600 میلی ­گرم در لیتر به ترتیب با 25/65 و 26/75 درصد ممانعت از قارچ بیمارگر بهترین کنترل‌ کنندگی بیمارگر را نشان دادند. در آزمون انبار 15 درجۀ سلسیوس، سطح لکۀ ایجاد شده در تیمار عصاره­ های آبی و الکلی سیر و آویشن شیرازی با غلظت­ شش در هزار، cm2 30/5 (آبی) و cm226/3 (الکلی) برای سیر، cm2 44/7 (آبی) و  cm215/4 (الکلی) برای آویشن شیرازی، کمترین میزان خود را در مقایسه با سایر تیمارها وهمچنین تیمار شاهد (با میزان cm247/30) داشتند. نتایج بررسی فعالیت آنزیم‎ های پراکسیداز و پلی ­فنل ­اکسیداز نشان داد که بیشترین فعالیت هر دو آنزیم نه روز بعد از نمونه برداری و در تیمار شش در هزار عصارۀ سیر مشاهده شد. میزان نسخه­ برداری سه ژن کدکنندۀ آنزیم ­های پراکسیداز، پلی ­فنل ­اکسیداز و فنیل ­آلانین ­­آمونیالیاز روندی مانند میزان فعالیت سه آنزیم در طول 12 روز نمونه برداری داشت و در روز نهم، بیشترین میزان نسخه ­برداری این سه آنزیم به ترتیب با مقدار عددی 23/15، 80/11 و 36/12 برابر شاهد سالم بودند. بر اساس نتایج آزمون ­های آزمایشگاهی و انباری، عصارۀ هر دو گیاه سیر و آویشن شیرازی به عنوان ترکیبات طبیعی با پتانسیل کنترل‌ کنندگی معرفی می ­شوند.