بررسی بازدارندگی باکتری‌های اندوفیت یونجه علیه باکتری بیمارگر Clavibacter michiganensis subsp. insidiosus عامل پژمردگی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

باکتری‌های اندوفیت گروه مهمی از باکتری‌ها هستند که از طریق تولید فیتوهورمون­ها، تولید عوامل ضد قارچ و ضد باکتری، تولید سیدروفور، رقابت غذایی و القای مقاومت سیستمیک میزبان، باعث مهارزیستی عوامل بیماری‌زای گیاهی می‌شوند. هدف از این پژوهش دستیابی به جدایه‌های اندوفیت با اثر آنتاگونیستی علیه عامل پژمردگی یونجهClavibacter michiganensis subsp. insidiosus در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه بود. به‏منظور انجام این پژوهش طی نمونه‌برداری‌های انجام شده، جدایه‌های باکتریایی از مزارع یونجه در استان همدان جداسازی شدند. سپس در شرایط آزمایشگاه، تأثیر آنتاگونیستی جدایه‌ها علیه باکتری عامل پژمردگی یونجه بررسی‌ شد. در شرایط آزمایشگاهی به روش کشت سه نقطه‏ای در محیط کشت  Nutrient Agarو تشکیل هالۀ بازدارنده در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. داده‌های حاصل با استفاده از نرم افزار  SASو مقایسۀ میانگین با آزمون چند دامنه­ای دانکن آنالیز شد. بر اساس بررسی‌های آزمایشگاهی، هشت جدایه که دارای میانگین قطر هالۀ بازدارنده شش میلی‌متر بودند، برای بررسی‌های گلخانه‌ای انتخاب شدند. در شرایط گلخانه ارزیابی اثر جدایه‌های باکتریایی در کنترل توسعه بیماری از طریق اندازه‌گیری فاکتورهای رشدی یونجه بررسی شد. نتایج نشان داد که جدایه‌های 8  و 56 توان کنترل بالایی داشتند؛ به‏گونه‌ای که این جدایه‏ها در سطح احتمال 1% موجب افزایش فاکتورهای رشدی گیاه شدند. ژن کدکننده  16s rRNAجدایه‌های نماینده تکثیر و تعیین توالی شدند. نتایج نشان داد که جدایه­هایی که بیش­ترین درصد بازدارندگی را در شرایط آزمایشگاه و گلخانه داشتند، مربوط به جنس­های Bacillus subtilis، Pseudomonas sp.، Escherichia coli، Sphingomonas paucimobilis و Paenibacillus glycanilyticus بودند. باکتری‌های اندوفیت Bacillus subtilis و Sphingomonas paucimobilis دارای عملکرد مناسب علیه باکتری بیمارگر بودند. به‏گونه­ای که در اکثر ویژگی­های رشدی گیاه از جمله وزن تر، وزن خشک و ارتفاع بوته بیش‏ترین تأثیر را داشتند. این تأثیر می­تواند ناشی از تولید طیف وسیعی از آنتی‌بیوتیک‌ها و القای مقاومت سیستمیک جدایه‌ها در مهار زیستی بیماری پژمردگی باکتریایی در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه و افزایش فاکتورهای رشدی گیاه باشد؛ نتایج حاصل می‌تواند نویدی در مدیریت و مهار زیستی  بیماری‌های خاکزاد باشد.