بررسی اهمیت زمان در اعمال سیاست های جمعیتی با استفاده از مدل پویایی سیستم

مطالعه و بررسی میزان و ساختار و توزیع جمعیت از لحاظ کمی وکیفی، و سیاست گذاری راهبردی برای مدیریت و کنترل آن از جمله وظایف حاکمیتی است. از ابزارهای علمی برای تحقیق این مهم به کارگیری روش های آینده پژوهی در مدل سازی سیستم های دینامیکی می باشد. در این راستا می توان با استفاده از نرم افزارهای مناسب، تغییرات پارامترهای مختلف و نتایج حاصل را در یک سیستم پویا، شبیه سازی و داده های عددی را ترسیم نمود تا تصویر روشنی در اختیار سیاست گذاران و مجریان قرار گیرد. در مقاله حاضر با استفاده از این روش، اثر متغیر زمان و یا به عبارتی اثر تأخیر و تعجیل در اعمال سیاست های جمعیتی بر نرخ باروری و نهایتاً جمعیت کل مورد بررسی قرار گرفته است. مقایسه ی نتیجه ی محاسبات در سه حالت مختلف، نشان می دهد که به ازای هر دوره ی پنج ساله تأخیر در اعمال سیاست های کوتاه مدت، احتمال اثربخشی و بازخورد مورد انتظار، افت و کاهش قابل توجهی خواهد داشت. علاوه بر آن، هزینه اعمال همان سیاست ها افزایش پیدا خواهد کرد. این تفاوت به دلیل تأثیر پارامتر توان باروری است که در گذار فعلی از پنجره جمعیتی در وضعیت بیشینه خود قرار دارد و با گذر زمان کاهش می یابد. لذا تغییر دیرهنگام در رفتار باروری بواسطه تأخیر در اعمال سیاست ها نتایج ضعیف تری به دنبال خواهد داشت.