بررسی امکان کنترل بیولوژیک بیماری مرگ گیاه‌چه چغندرقند به‌وسیله جدایه‌هایی از Trichoderma harzianum Rifai

 با توجه به قدرت بالای آنتاگونیستی قارچTrichoderma harzianum ، پنج جدایه T.h.K، T.h.BI، T.h.Mo، Var33  و تربت VI انتخاب و اثر آن در شرایط آزمایشگاه و گلخانه بر بیمارى مرگ گیاه‌چه چغندرقند ناشى ازRhizoctonia solani  مطالعه شد. قدرت آنتاگونیستی جدایه‌هاى T. harzianum به‌صورت کشت دو طرفه روى PDA در کشت همزمان، کشت 48 ساعته و 96 ساعتهR. solani  بررسى شد و مشخص شد کلیه  جدایه‌های T. harzianum می‌توانند پس از متوقف کردن رشد میسلیومی R. solani کلنى آن را به‌طور کامل کلنـیزه و بر روی آن اسپـرزایى کنند. در هر سه آزمایش، جدایه T.h.K در مقایسه با سایر جدایه‌ها، در زمان کوتـاه‌ترى کلـنى R. solani را کلنـیـزه کرد. بـررسى‌هاى میکروسکپى نحوه تأثیر جـدایه‌های T. harzianum روی  R. solaniنشان داد این جدایه‌ها با پیچش هیفى، نفوذ و متلاشى کردن هیف، رشد آن را متـوقف کرده و در نهـایت باعـث از بیـن رفتن آن مـی‌شـوند. متابولیـت‌های فرار جـدایه‌هایT. harzianum، اثر بازدارندگى قابل‌توجهى روى رشد میسلیومى قارچ عامل بیمارى داشتند که در این میان جدایه T.h.BI  با 63/89  درصد، بیشترین اثر بازدارندگى را از خود نشان داد. در بررسی اثر بازدارندگی پنج غلظت(30-25-20-15-10 درصد)  متابولیت‌های مایع خارج سلولی جدایه‌هایT.harzianum در جلوگیری از رشد میسلیومى R. solani مشخص شد، متابولیت‌هاى مایع خارج سلولی هیچ یک از جدایه‌ها در غلظت‌هاى به‌کار رفته، تأثیر معنى‌دارى در رشد میسلیومى R. solani نداشتند.  در آزمایش‌هاى گلخانه‌اى مشخص شد، پوشش دادن بذر چغندرقند با عوامل آنتاگونیست یا اضافه کردن آن‌ها به خاک بر میزان مرگ و میر گیاهچه‌ها در فاصله 30 روز پس از کاشت، تأثیر چشمگیرى در مقایسه با شاهد آلوده دارد و از این نظر، بین جدایه‌ها تفاوت معنی‌دارى وجود داشت. در مجموع، جدایه‌های T.h.K و Var33 در روش محلول پاشى خاک، بهترین اثر را در کنترل بیمارى داشتند.