بررسی اثر غلظت‌های متفاوت سدیم نیتروپروساید در تخفیف صدمات اکسایشی ناشی از تنش آبی حاصل از پلی‌اتیلن‌گلایکول در گیاه دارویی پونه‌سا بی‌کرک در شرایط درون شیشه‌ای

امروزه کاربرد سدیم نیتروپروساید به‌عنوان آنتی‌اکسیدان و تنظیم‌کننده رشد گیاهی به‌منظور کاهش اثرات منفی ناشی از تنش‌های مختلف مطرح می‌باشد. جهت بررسی این موضوع آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی در 5 تکرار در شرایط درون شیشه‌ای در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. فاکتور اول تنش آبی حاصل از پلی‌اتیلن‌گلایکول (PEG-6000) در سه سطح (صفر، 5/0 و 1 درصد) و فاکتور دوم غلظت‌های مختلف سدیم نیتروپروساید (صفر، 25، 50 و 100 میکرومولار) در محیط پایه MS بود. جهت تهیه ریز نمونه، بذور پونه‌سا بی‌کرک پس از ضدعفونی در محیط پایه MS کشت شدند. ریز نمونه‌ها پس از رشد تحت تأثیر پلی‌اتیلن‌گلایکول و غلظت‌های مختلف سدیم نیتروپروساید موجود در محیط پایه MS قرار گرفتند. بعد از دو هفته میزان رشد، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، فنل کل و نشت یونی در نمونه‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. تنش آبی، صفات مربوط به رشد ریز نمونه‌ها شامل؛ ارتفاع گیاهچه، فاصله میانگره، وزن‌ تر گیاهچه، تعداد گره و تعداد شاخه در هر گیاهچه را کاهش داد. کاربرد غلظت 25 میکرومولار سدیم نیتروپروساید تأثیر بسزایی در بهبود این صفات داشت، به‌طوری‌که بیشترین مقادیر صفات فوق مربوط به تیمار عدم تنش آبی و کاربرد این غلظت سدیم نیتروپروساید بود. هم‌چنین بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی (15/85 درصد)، میزان فنل‌کل (15/5 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) و نشت یونی (92/74 درصد) در تنش آبی حاصل از یک درصد پلی‌اتیلن‌گلایکول و عدم کاربرد تخفیف‌دهنده سدیم نیتروپروساید حاصل شد. با کاربرد سدیم نیتروپروساید این صفات بیوشیمیایی کاهش یافتند. نتایج این تحقیق نشان داد کاربرد سدیم نیتروپروساید با غلظت مناسب، می‌تواند در کاهش اثرات سوء تنش آبی در گیاه پونه‌سا بی‌کرک مفید باشد.