بررسی اثر تیمارهای سرما و روز کوتاه بر بیان ژن دهیدرین در دانه‏رُست‏ها و شاخسارهای باززایی شده پسته (Pistacia vera L.)

تنش سرما یک عامل محیطی اصلی است که تولید محصولات زراعی را محدود می‏کند. بسیاری از گیاهان می‏توانند از طریق فرآیند عادت به سرما که در نتیجه قرارگیری در معرض طول روزهای کوتاه و دماهای سرد بالای صفر درجه حاصل می‌شود، تحمل به سرما و انجماد را در خود افزایش دهند. پروتئین‏های دهیدرین، در زمان عادت به سرما که باعث آبگیری سلول‏های گیاهی می‏شود، در سلول تجمع کرده، از ساختار غشاها و ماکرومولکول‏ها حفاظت می‏کنند. پسته (Pistacia vera L.) گونه‌ای درختی، شاخص مناطق کویری است که در معرض دماهای گرم و سرد شدید قرار می‏گیرد. در این پژوهش، اثر تیمار سرما و طول روز کوتاه، بر بیان ژن دهیدرین، در دانه‏رُست‏ها و شاخسارهای باززایی شده‏ پسته رقم بادامی بررسی شد. نتایج نشان داد که تیمار سرما بیان ژن را به طور معنی‏داری در سطح 95 درصد، نسبت به شاهد افزایش می‏دهد. هیچ یک از تیمارهای طول روز کوتاه اثری بر بیان ژن دهیدرین نداشت. از آن‏جا که گیاهان باززایی شده ممکن است دچار تنوع سوماکلونال (پیکر تکثیری) شده، پاسخ‏های متفاوتی به تنش‏ها نشان دهند، مقایسه‏ای بین گیاهان رشد کرده در شرایط در زیوه و در شیشه، از نظر میزان بیان این ژن در اثر تیمار یکسان سرمایی، انجام شد. این مقایسه‏ نشان داد که میزان بیان ژن در حالت طبیعی و همچنین پس از تیمار سرما، در گیاهان باززایی شده نسبت به دانه‏رُست‏ها کمتر بود.