بررسى نقش اشکال و فرآیندهاى ژئومورفولوژیکى در تشکیل مصالح ساختمانى با تأکید بر سنگدانه ‏ها

سنگدانه ‏ها(1) بعنوان بخشى از مصالح ساختمانى، شامل مواد سختى مانند ماسه، گراول و سنگ لاشه هستند که بعد از ترکیب با مواد چسبنده دیگر، مى ‏توانند در ساخت بتون، ملاط و گچ ساختمانى و در زیرسازى راه ها و راه آهن‏ ها، پل‏ ها، تونل‏ها، سدها، فرودگاه ها و دیگر اهداف ساختمانى بکار روند. تحقیق حاضر، تشکیل، پراکندگى و توزیع سنگدانه‏ ها را در ارتباط با لندفرمها و فرایندهاى ژئومورفولوژى مورد بررسى قرار مى ‏دهد. نتیجه این تحقیق نشان مى ‏دهد که بخش زیادى از منابع سنگدانه، در لندفرمهاى رودخانه‏ اى یا محیط هاى آبرفتى مانند بسترهاى رودخانه ‏اى فعلى و قدیمى، محل تقاطع رودخانه‏ ها، پادگانه‏ هاى آبرفتى جدید، و بخش هایى از مخروط افکنه ‏ها تشکیل مى‏ شوند. در محیط‏هاى یخچالى، اشکالى مانند دشت هاى یخ آبرفتى، کام ‏ها، اسکرها از مناطق مستعد تشکیل و اکتشاف سنگدانه‏ ها محسوب مى‏ شوند. در مناطق ساحلى، رسوبات فلات قاره و رانه ‏هاى ساحلى و برخى اشکال ژئومورفولوژیکى قدیمى، و تلماسه‏ ها در مناطق بیابانى داراى قابلیت اکتشاف منابع سنگدانه‏ اى هستند. در کمب‏ ها یا طاقدیس هاى فرسایش که جنس سخت در بالا و جنس سست در پایین قرار داشته باشد، پهنه‏ هاى بزرگى از واریزه‏ ها تشکیل مى‏ شود که در صورت تازه بودن و یا هوازدگى ضعیف، می تواند منبع بسیار خوبى براى استخراج سنگدانه باشد. همچنین فرایندهاى ژئومورفولوژى مانند هوازدگى، میزان فرسایش و انتقال مواد آوارى، تخریب فیزیکى و شیمیایى، و همچنین عوامل زمین ساختى و تحولات ژئومورفولوژیکى نیز نقش بسیار مهمى در تشکیل، پراکندگى و کیفیت سنگدانه ها و مصالح ساختمانى ایفا مى‏ کنند.