برآورد ظرفیت راه در زمان وقوع بحران با استفاده از شبیه‌سازی گلوگاه ترافیک

بخش عمده‌ای از خسارات ناشی از بحرانهایی مانند زلزله، در اثر آسیب دیدن سیستم حمل‌و‌نقل است. پس از وقوع بحران، ظرفیت، به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین ویژگیهای راه ممکن است کاهش یابد. هدف این مطالعه بررسی و برآورد میزان تأثیر پذیری ظرفیت راه در اثر شدت خسارتهای مختلف وارد به بدنه راه (باندها و شانه راه) و ابنیه فنی (پل و تونل) در نتیجه‌ وقوع بحران است. رویکرد مطالعه‌حاضر، شبیه‌سازی شرایط پس از بحران با استفاده از مفهوم گلوگاه است. فرض می‌شود پس از وقوع بحران، خرابی راه همانند گلوگاه عمل کرده و باعث کاهش ظرفیت شود. با توجه به ماهیت احتمالی بحران و عدم قطعیت در نوع، محل و شدت خسارات ناشی از آن، یک روش منطقی برای شبیه‌سازی شرایط بحران، سناریوسازی است. در این مطالعه فرض می‌شود در هر سناریو بخشی از عرض راه بسته شده است. برای هر یک از سناریوها حجم عبوری از گلوگاه با استفاده از انجام پنج آزمایش شبیه‌سازی و میانگین گرفتن از حجم عبوری از مقطع گلوگاه در این آزمایشها محاسبه می‌شود. ظرفیت راه پس از وقوع بحران به‌صورت تابعی از ظرفیت پایه، خصوصیات باند، شانه و ابنیه فنی در نظر گرفته شده است. ضریب ظرفیت باقیمانده راه پس از بحران برابر با نسبت حجم عبوری از گلوگاه به ظرفیت پایه راه در شرایط عادی خواهد بود. نتایج نشان می‌دهد رفتار کاهش ظرفیت آزادراه و بزرگراه به ازای میزان خرابیهای مختلف (درصدی از عرض راه) به‌صورت پلکانی بوده و با افزایش تعداد خط در یک جهت، از میزان افت در پلّه‌ها کاسته می‌شود. همچنین میزان کاهش ظرفیت در راههای دارای تعداد خطوط کمتر، دیرتر اتفاق افتاده و میزان افت در آنها شدیدتر است.