باستان‌شناسی جنایی رویکردی انسان‌شناختی در بازیابی و بازشناسی مواد مجرمانه

مشاهده­ خشونت‌­هایی چون جنگ‌­ها و نسل­کشی‌­ها که در پایان قرن نوزدهم اوج گرفته بود، متخصصان بسیاری را واداشت تا برای شناخت و کاهش درد انسان تلاش کنند. باستان­‌شناسان نیز با استفاده از تخصص خود یعنی بازیابی مدارک مادی مربوط به گذشته در بسترهای انسانی و خوانش آن­ها به این حوزه وارد شدند. باستان­‌شناسی با کاوش گورهای دسته‌­جمعی به بسترهای مجرمانه پرداخت و به سرعت توانست به عنوان دانشی با کارایی در زمینه­ بازیابی و بازسازی جنایت‌های روی‌داده شناخته شود و در نهایت شاخه‌­ای به نام باستا‌ن‌شناسی جنایی شکل گرفت. در ایران تاکنون به این گرایش از باستان­‌شناسی معاصر توجه نشده است. این نوشتار می‌کوشد با بررسی فعالیت­‌های صورت‌گرفته و مصاحبه با متخصصانی که با استفاده از این رویکرد علمی در شناخت و حل ‌و فصل جنایت­‌ها تأثیرگذار هستند به معرفی این گرایش از باستان­‌شناسی بپردازد و دیدگاه­‌های موجود در این حوزه را مورد سنجش قرار دهد تا علاوه با ایجاد درکی جدید از نقش باستان­‌شناسی معاصر در حل مسائل جوامع انسانی به چرایی عدم استفاده از باستان‌شناسی جنایی در جامعه دانشگاهی ایران بپردازد. باستان­‌شناسی در این راستا با استفاده از قابلیت‌های خود در زمینه­ بازیابی دقیق و بازسازی خشونت روی‌داده توانسته است در بررسی پرونده­های جنایی موجود کمک کرده و تعریفی باستان­‌شناسانه از جنایت ارائه کند.