بازشناسی مفهوم «نطق» در مثنوی مولانا با تکیه بر نظریات زبان‌شناسی معاصر

در این مقاله، ابتدا به تعریف فکر از منظر علمای قدیم علم منطق، حکمت و عرفان پرداخته شده، آنگاه از لابه‌لای ابیات مثنوی و فیه‌مافیه به تعریف اندیشه از دریچة نگاه مولانا اشاره شده‌است. امروزه نظریات زبان‌شناسی و رابطة زبان و تفکر با مبانی نظریات مولانا در این زمینه تطبیق یافته‌است و موضوعات و موارد مختلف آن طبقه‌بندی و تشریح شده‌است؛ موضوعاتی از قبیل: تعریف انسان در رابطه با نیروی ناطقه، تفکر در آفریده‌های خداوند، بروز اندیشه از راه سخن، تقسیم‌بندی سخن به برونی و درونی، زبان درونی یا اندیشه‌های بازداری شده، علل عدم ظهور اندیشه به ‌صورت کامل، همدلی و همزبانی، اولیاء‌الله و دامنة اندیشه‌های آن‌ها، زبان اسرار، ظهور اندیشه با ابزارهایی غیر از زبان، راه‌های بسط اندیشه، بحر و مرزهای اندیشه و... تعریف، و مصداق‌های متعددی از شش دفتر مثنوی به همراه دیدگاه‌های علوم مربوط روز جمع‌آوری و طبقه‌بندی شده‌است.