بازخوانی مالیات بر ارث (رویکرد فقهی، تاریخی و مقایسه با سایر کشورها)

ارث و انتقال ماترک میت به ورّاث امر مستحدثه‌ای نیست. در همه تمدن‌ها و جوامع جهان در طول تاریخ شاهد حضور این موضوع و وضع قوانین روشن برای آن بوده‌ایم. مسأله مالیات بر ارث به همراه سایر مالیات‌های متعارف در کشورهای پیشرفته ابداع، وضع و به اجرا درآمد و سایر کشورها نیز با تأسی از آن کشورها قوانینی را وضع و مالیات‌هایی را اخذ نمودند. این مقاله در صدد بررسی پرسش‌هایی در این زمینه است که برخی از آن‌ها عبارتند از: 1- با وجود ارث در صدر اسلام و توجه معنی‌دار شریعت اسلامی به آن و تبیین احکام جزئی مربوط به آن در کتاب و سنت، آیا اثری از وضع تکلیف مالی بر ارث در آموزه‌های اسلامی می‌توان یافت؟ 2- آیا در حکومت‌های صدر اسلام و حتی سایر خلفا در جامعه اسلامی سابقه‌ای از مالیات بر ارث وجود دارد؟ 3- در صورتی که پاسخ به پرسش‌های قبلی منفی باشد، وضع و اخذ مالیات بر ارث در جوامع اسلامی چه حکمی دارد؟ آیا از موارد منطقۀ الفراغ محسوب می‌گردد؟ 4- مالیات بر ارث در سایر کشورها در چه جایگاهی قرار دارد؟ 5- کدام‌یک از اسناد (قوانین موجود یا لایحه بازنگری) در ایران، با نتیجه مطالعات سازگاری بیشتری دارد؟ برای بررسی و پاسخ به پرسش‌های مذکور به روش توصیفی (تحلیل محتوا)، در سه زمینه: ا- بررسی فقهی؛ 2- بررسی تاریخی؛ 3- بررسی وضعیت مالیات بر ارث در سایر کشورهای جهان مطالعه قابل قبولی باید صورت پذیرد و در نهایت قانون موجود و لایحه پیشنهادی، در ترازوی ارزیابی قرار گیرد و نسبت به سازگاری بیشتر هر یک از آن‌ها با مطالعه انجام شده، اظهارنظر و احیاناً پیشنهاد جایگزین ارائه شود.