بازخوانی شخصیت عبدالله ابن‌سلام و جایگاه وی در زمان حیات پیامبر و دورۀ خلفا بر اساس روایت‌ها و گزارش‌های تاریخی

بازخوانی گزارش‌های تاریخی حاکی از آن است که ابن‌سلام در سال نخست هجری مسلمان شد؛ اما در غزوات و رویدادهای شاخص عصر پیامبر(ص)، نقش درخور توجهی ایفا نکرد. در حالی که پس از رحلت پیامبر(ص)، با نزدیکی به دستگاه حکومت، به عنصری مؤثر تبدیل شد. چنان‌که در دوران ممنوعیت گسترش حدیث، جواز نقل روایت یافت و آشکارا از عملکرد خلفا، به ویژه در شورش علیه عثمان، دفاع می‌کرد. در مقابل، خلفا و بنی‌امیه نیز با انگیزه جایگزینی مراجع دینی ساختگی به جای اهل‌بیت پیامبر(ص)، به ویژه حضرت علی(ع)، با ادعای نزول فقرات متعدد وحی در وصف ایمان ابن‌سلام و جعل روایات مدح بی‌نظیر در شأن او، برای ارتقای جایگاه دینی‌سیاسی او در جامعه تلاش کردند. هدف بنی‌امیه آن بود که از حمایت دینی وی، در راستای جلب افکار عمومی استفاده کنند و پایه‌های مشروعیت خویش را تحکیم بخشند. این سیاست باعث شد که تاکنون نیز، این امر بر بسیاری از محدثان و مفسران اهل سنت و تشیع مشتبه باشد و آنان ضمن نقل روایات وی، آیات بسیاری را در شأن او بپندارند.