اکوسیستم و بازار دانش: مبانی نظری و داده‌های ایران

هدف از نگارش مقاله حاضر، تبیین چگونگی انگیزش، رشد، تعامل و هماهنگی عرضه‌وتقاضای دانش توسط بازار دانش در چارچوب «اکوسیستم دانش» بود. برای این منظور از روش پژوهش اسنادی در دو حوزه نظری و تجربی استفاده شده ‌است. یافته‌های پژوهش در حوزه نظری نشان می‌دهند که بازار دانش، سازوکار تعاملی پویا و هوشمندی است که به‌طور طبیعی در چارچوب اکوسیستم دانش شکل می‌گیرد و موجب تخصیص بهینه منابع کمیاب در فعالیت‌های تولید، اشاعه، تجاری‌سازی و استفاده از دانش در نظام اقتصادی می‌شود. از این‌رو، نهادی کلیدی برای کمک به توسعه اقتصادی دانش‌بنیان در یک کشور محسوب می‌شود. در حوزه تجربی، یافته‌های پژوهش، نشان‌دهنده آن است که اکوسیستم دانش (به‌طور عام) و بازار دانش (به‌طور خاص) در اقتصاد ایران شکل نگرفته‌اند. چون اقتصاد ایران زیست‌بوم مناسب برای شکل‌گیری و توسعه اکوسیستم‌های دانش و درنتیجه بازار دانش نیست. از این‌رو، تلاش‌های دولت که بدون توجه به این مسئله صورت گرفته­اند، اثربخشی لازم را نداشته‌اند. بنابراین، توسعه اکوسیستم و بازار دانش در ایران، نخست مستلزم اصلاح و بهبود زیست‌بوم آن است.