اولویت‌بندی سناریوهای مدیریت رواناب سطحی با استفاده از روش TOPSIS در حالت‌های مختلف وزن‌دهی (مطالعه موردی: شهر بجنورد)

در دهه‌های گذشته، توسعه شهری و افزایش فضاهای متراکم شهری باعث افزایش سطوح نفوذناپذیر و در نتیجه افزایش حجم و اوج رواناب شده است. با توجه به گسترش مشکلات متأثر از سیلاب شهری در سراسر جهان، اقدامات مدیریتی متعددی به‌منظور کنترل رواناب معرفی شده است. در این پژوهش، تعدادی سناریوی مناسب برای مدیریت رواناب سطحی در شهر بجنورد انتخاب و اولویت‌بندی شد. ابتدا با مطالعه و مرور منابع علمی در مورد نتایج حاصل از اجرای این اقدامات در سایر کشورها، بررسی شرایط اجرایی هر کدام و استفاده از نظر کارشناسان محلی، شش اقدام مدیریتی شامل سیستم نگهداشت زیستی، ترانشه نفوذ، آسفالت نفوذپذیر، پیاده‌رو نفوذپذیر، پشت‌بام سبز و مخازن جمع‌آوری آب باران برای اجرا در سطح شهر بجنورد انتخاب شد و اثرات اجرایی هر سناریو، از سه جنبه هیدرولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی بررسی شد. به‌منظور ارزیابی سطح پذیرش مردمی تعداد 60 پرسشنامه توسط جامعه شهروندان عادی و همچنین تعداد 30 پرسشنامه توسط کارشناسان و مسئولان ذی‌ربط تکمیل شد. بعد از محاسبه هزینه هر کدام از اقدامات مدیریتی و همچنین برآورد حجم رواناب تولیدی در هر سناریو با کمک مدل SWMM برای دوره بازگشت 5 ساله، از روش تصمیم‌گیری چند معیاره برای اولویت‌بندی این اقدامات استفاده شد. تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره استفاده شده در این پژوهش TOPSIS بود که در حالت‌های مختلف وزن‌دهی (وزن‌دهی یکسان، دلفی، آنتروپی شانون، تأکید بر معیار هیدرولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به‌دست آمده در این پژوهش با تأکید بر روش وزن‌دهی یکسان، دلفی و با تأکید بر معیار اجتماعی سناریوی ترانشه نفوذ که سازگارترین گزینه به راه‌حل ایده‌آل است، در اولویت اوّل قرار گرفت. همچنین در این روش با تأکید بر معیار اقتصادی و آنتروپی شانون سناریوی مخازن آب باران و با تأکید بر معیار هیدرولوژیکی سناریو پشت بام سبز در اولویت اول قرار گرفت.