اوزان و واحدهای اندازه‌گیری در زبان خُتَنی

به سبب کم بودن متون بازمانده از زبان‌های ایرانی باستان و میانه، دانش ما دربارۀ واژه‌هایی که برای اندازه‌گیری اوزان و واحدهای طول و عرض به‌کار می‌رفته بسیار اندک است. اما در مقایسه با زبان‌های ایرانی میانۀ غربی، در متون دینی و غیردینی به‌جامانده از زبان ختنی که یکی از زبان‌های ایرانی میانۀ شرقی است واژه‌های نسبتاً زیادی در اشاره به اوزان و واحدهای اندازه‌گیری وجود دارد. این اوزان گاه صرفاً برای اندازه‌گیری مادهّ‌ای خاص به‌کار رفته و گاه برای توزین مواد گوناگون استفاده شده است. برخی از این واژه‌ها بومی و دارای اصل و تبار ایرانی هستند و برخی از آنها وام‌واژه‌هایی از زبان‌های دیگر به‌شمار می‌آیند. در این نوشتار به بررسی و طبقه‌بندی این واژه‌های ختنی بنابر نوع موادی که در توزین آنها به‌کار رفته‌اند می‌پردازیم و در موارد ممکن به اصل و تبار و معادل‌های آنها در دیگر زبان‌های رایج منطقۀ ترکستان چین و زبان‌های ایرانی اشاره می‌کنیم.